1753-04-06, de Voltaire [François Marie Arouet] à Johann Christof Gottsched.

Omnia perfeci quae celeberrimus et mihi semper charus Volfius desiderat.

Regi de fictitia et insulsa contre Maupert. locutus sum, et mecum risit. Dixi illi M. politicum magnum centum thaleros dare magno Merian ut scribat et ego dixi sine stipendio contra Maupertuisium. Astutior te est, dixit rex; etiam, respondi, et glorior nullam astutiam adhibere. Durus est, addit rex, et mecum saepe acerbus; recte, dixi, recte tecum acerbus est; et mecum fuisti; irridet tuos subditos, academiam opprimit, maximis viris insultat, et tu in ejus favorem scripsisti et sine stipendio etc.

Regem in imo corde multum poenitet, utinam in Potsdam commoratus essem! Sed mihi stabat animus abire. Scribam regi intra paucos dies. Melius est nunc scribere quam loqui.

Opinor, D. D. Volfius ipse regi scribere debeat. Epistola brevis et facunda, modesta sed fortis de accusationibus contra Volfium in Maupertuisianis litteris et falsis opprobriis. Multum valerent, et animum regis commoverent jam labefactum. Nulla alia materia intersit. Volfii nomen praevalebit semper.

Non possum solus bellum gerere.

Voltaire