/ 113
1 (1631) Panegyrici et orationes « MODESTINUS PROLATARUM CONFUTATIONE RATIONUM HISTRIONES CUM FABULIS SUIS PROCUL AMANDANDOS ESSE DEMONSTRAT. ORATIO X. » pp. 325-352
m, alios exemplo tanquam rem indifferentem theatra frequentare, et id ab utrisque ex veteri consuetudine potius, et more p
omi accusationem abjudicem, atque repudiem, necessarium est ut saltem ab hoste arma accipiam, si pugnare volo lacessitus.
ris auribus dum servit plebeiis ; et qui in hoc consessu fraudes suas ab aliis detegi per ignorantiam non posse existimat,
ssu fraudes suas ab aliis detegi per ignorantiam non posse existimat, ab aliis propter humanitatem non debere confidit, ve
ignoratione ad amorem spectaculorum abutatur.Ars scenica apud Atticos ab ebriosis inventa, et ex maledictis conflata. Et
a apud Atticos ab ebriosis inventa, et ex maledictis conflata. Et ut ab arte initium dicendi faciam, a qua velut ab impur
ledictis conflata. Et ut ab arte initium dicendi faciam, a qua velut ab impurissimo fonte in personas et fabulas, omne de
eri posse videatur. Sic enim accepimus rusticos veteres, non eos quos ab aratris et ligonibus ad prætextas et fasces Roman
m ut est oculorum quam aurium sensus acrior, atque acutior, et mentem ab oculis evocare difficillimum est, et flagitia cum
sperum nihil et injucundum pati potest : oculi nihil alienum respuunt ab honestate ? Nam histrio si una peccavit syllaba e
. Nisi forte id in laude ponimus quod semel præsente Catone Pop. Rom. ab illo propudioso aspectu sibi abstinentiam imperav
, ut Socrates, incitetur ad philosophandum, qui legerit, ut Alexander ab Homero totum Regis officium, ut L. Lucullus ab hi
legerit, ut Alexander ab Homero totum Regis officium, ut L. Lucullus ab historicis munus imperatorium, sic iste ex iis li
castitas deflorescit, ut canem et anguem evitamus.A Comœdiis nunquam ab est obscœnitas et turpitude. Hoc palam profitentu
culo : quid plura ? binas aut ternas principio exhibent magnificas et ab omni voluptatis lenocinio satis expurgatas, quibu
comperio.Turpitudo in comœdiæ natura penitus insita est. Id autem non ab actoribus primum profluxisse demonstrat Atellanor
ibus primum profluxisse demonstrat Atellanorum honestas : non præcise ab ipsa tragœdiarum exhibitione profectum esse proba
ignatur Arnobius in Floralibus ludis flagitiosas res agi, et migratum ab lupanaribus in theatra. Plautus econtra post spec
et audire religiosum putabitur ? uxorum vinolentiam (et quantum illa ab adulterio distat ?) probatam osculo, morte plecte
 : sed maxime gravissima Sanctorum Patrum auctoritas per omnes ætates ab illis Romani Imperii temporibus perpetua serie pe
lis moriatur necesse est.Falso assumit adversarius actionem oratoriam ab histrionibus perpoliri. Nam quo vos obstringetis
m quo vos obstringetis scelere si aut eloquentiam a Rep. aut actionem ab eloquentia, aut artem scenicam ab actione tolliti
aut eloquentiam a Rep. aut actionem ab eloquentia, aut artem scenicam ab actione tollitis ? Quod si aliud quidpiam quam qu
tio vehementer suadet, quod causa pene extorquet, alienam esse omnino ab oratoris facultate actionem histrionicam ; ab hac
et, alienam esse omnino ab oratoris facultate actionem histrionicam ; ab hac non modo in illam nihil profectum, sed si rer
cetur, hanc illi plurimum debere : denique non oratorem a Roscio, sed ab oratore Roscium didicisse ? Et tamen ita res habe
foro discerent, quibus in theatro uterentur.Plus venustatis in agendo ab oratoribus histriones quam ab histrionibus orator
tro uterentur.Plus venustatis in agendo ab oratoribus histriones quam ab histrionibus oratores acceperunt. Itaque per me l
t. Itaque per me licet, Ciceronem totum refinxerint ? solum enim quod ab Hortensio mutuum acceperant, id Ciceroni reddider
ludiones isti dupondii, qui tam sunt misera ad artem suam natura, ut ab ea concinnum versus unius gestum toto anno vix po
manu prehensum in illud consummatæ virtutis culmen educerent. Quod si ab arte scenica tam multa, tamque magna accepit bene
verba exprimat » : laterum inflexionem addit « fortem ac virilem non ab scena et histrionibus, sed ab armis, aut etiam a
flexionem addit « fortem ac virilem non ab scena et histrionibus, sed ab armis, aut etiam a palæstra ». Jam-ne sentis Rosc
ludio. Aliunde hoc quam a nobis speres ? habeo unde quæram honestius, ab armis, a palæstra : hinc semper ad cavendum peten
s fieri saltationem arte omni ludicra.Expenditur Quintiliani prolatum ab adversario testimonium. Deinde ut fraudes tuæ et
xplosistis. Quæsivit in Demosthene, Cicerone, Quintiliano perfugium : ab eo ignominiose dejectus est. Non hoc nescit ille,
o perfugium : ab eo ignominiose dejectus est. Non hoc nescit ille, se ab æquitate causæ penitus derelictum : sed eundem se
rte quæ sunt a me propositæ confirmabuntur. Ars scenica apud Atticos ab ebriosis inventa, et ex maledictis conflata. Repr
ecitatio a facultate poetica penitus sejuncta est. A Comœdiis nunquam ab est obscœnitas et turpitude. Obscœnas fabulas non
histriones esse oportet. Falso assumit adversarius actionem oratoriam ab histrionibus perpoliri. Plus venustatis in agendo
tionem oratoriam ab histrionibus perpoliri. Plus venustatis in agendo ab oratoribus histriones quam ab histrionibus orator
us perpoliri. Plus venustatis in agendo ab oratoribus histriones quam ab histrionibus oratores acceperunt. Demosthenem lab
ani consentiens eadem in re judicium. Expenditur Quintiliani prolatum ab adversario testimonium. lib. 1. Instit. orat. c.
2 (1631) Panegyrici et orationes « ACTIO IN HISTRIONES PANURGUS ORAT PRO HISTRIONIBUS UT IN URBEM ADMISSI ABULAS DOCERE PERMITTANTUR. ORATIO IX. » pp. 297-324
nim dici potest iniquius quam nos a patriæ sinu, a complexu parentum, ab amicorum consuetudine per calumniam extrahi ? Cre
sque gestis, cur nobis ea urbe interdictum velint, in quam Turcas, et ab ipsa barbaria Canadenses admissos esse cognovimus
t, vestra ludicra est. Respiravi a magno metu, Judices : putabam enim ab aliquibus meorum comitum effossa sepulchra, templ
pulverem vestrum solemque fatigetis. Æquum-ne est, et bonum provocari ab iis qui ætatem in studiis literarum contriverunt,
tem in studiis literarum contriverunt, hominem de imperitorum plebe ? ab disertissimis viris, qui declamandi in cæteros st
ter pronunciaverit, silentium imperatur ? Scio equidem apud Cannas id ab Annibalis calliditate profectum, ut Romanorum ora
rum regredi, et causam ibi nostram agere : stabimus in gradu et campo ab adversariis constituto. Sed ne omnia præoccupasse
rationis, ut de re ipsa, non de dicentium facultate judicetur. Itaque ab importuna adversariorum exaggeratione ad rem ipsa
Personæ fabulæ, ars ipsa. Verum hoc jam non ago, id volo clare vobis ab adversariis enunciari quid in ludis tragœdiisque
sam denique artem et disciplinam agendi. Atqui personas ipsas si sunt ab omni culpa et vituperatione remotæ, in odio esse
non debent. Eam igitur maculam qua offenduntur, aut a tragœdiis, aut ab earum docendarum arte oportet esse contractam. Di
dicatione dignos existimabit, tragicos autem poetas non aliunde, quam ab illorum fontibus scriptionis suæ materiam haurien
ntiam itineribus perducit, dum ea commemorat non quæ vere gesta sunt, ab eo qui humanum aliquid sit passus, sed quæ a fort
bus verborum phaleris oratores, quod frigida narratione historici vix ab hominibus extorqueant, hoc videndo persuadentur a
cendi ratione paratragœdiari inter otiosos auditores inanissime. Quis ab illa concione melior excessit ? quis abstinuit a
ntaminari. Hoc vero si, non dico a me, meisque gregalibus, sed omnino ab honestis ullis scenicis fieri, si accidere sæpius
pauci aliqui, et vulgo ignoti histriones abutuntur ? Pecuniam igitur ab hominum manibus excute, quæ avaritiæ scelerumque
icis cærimoniis, in cœlestibus Sacramentis a fraude, a superstitione, ab abusu, a sacrilegiis tutum penitus atque alienum 
u plator involas ? male feriate heautontimorumenos. « Tantum-ne est ab re tua otii tibi Aliena ut cures, eaque nihil quæ
tentur scire vehementer laboro, neque illud poeticæ scriptionis genus ab actione nostra puto sejunctum esse oportere. Siqu
nem reducit. Eo autem tempore si quis existimatita esse feriandum, ut ab omni penitus opere, ab ipsa corporis animique del
empore si quis existimatita esse feriandum, ut ab omni penitus opere, ab ipsa corporis animique delectatione cessetur : is
diversitas, et funditus exscindi non potest naturæ vitiositas, aiunt ab eorum posteris neglectui habitam ejuscemodi menti
tem totam delere, exterminare artifices, evertere theatra, histriones ab hominum societate voce deturbare publica, magistr
quid est admirabilius quam edoceri in omnes se se mutare species, et ab homine uno tam multa, tam diversa fieri actionum
Ligarii conservatione. Quam quidem artis utilissimæ ostentationem non ab istis Rhetorum arculis, sed ex ipso veritatis sin
in quorum honorem exhibebantur, antistites sapientissimi Christianos ab iis celebrandis abducerent, graviter et vere pron
sius, et cœlestibus sacramentis lethalis prævaricatio. » Quæ dicta ut ab illis auctoribus prodita sunt vobis omnifide quan
uarum histriones, Publium et Laberium mimos spectante populo universo ab eodem Cæsare equestri donatos annulo, et in quatu
3 (1632) De spectaculis theatralibus pp. 339-351
i comicorum, quales hoc tempore ubique obtinent, bona cum conscientia ab homine Christiano agi, vel ab aliis acti, spectar
e ubique obtinent, bona cum conscientia ab homine Christiano agi, vel ab aliis acti, spectari possint, et audiri ? Ut huic
ines reddicereos, affirmavit, ut instar mollis ceræ vitiis cedant, et ab iis se superari sinant ; et eandem omnium malorum
as, et animus tuus eloquetur perversitates. » Non minus est periculum ab auribus, nisi quemadmodum « palatum cibi gustum a
cum fraudibus agebatur, nullo nominatim, ne oblique quidem perstricto ab histrionibus, qui etiam ut August. notat, lib. 2.
t, lib. 2. de civit. Dei, cap. 8. in multa quamvis rerum turpitudine, ab obscœnitate verborum abstinebant. Ubi tamen dum d
n scenicis ludis Deo maledicat, aut ea proferat in sanctos viros, quæ ab eorum conditione et statu sunt aliena ; Nihilomin
reipsa tamen eam polluunt, indignis modis. Ne quid enim relinquerent ab Ethnicis in Deorum suorum honorem institutum ; qu
ceptorem idoneum esse, qui ad virtutem a vitio, ad rationem a furore, ab immanitate ad humanitem publice auditores revocet
egem. « Sed respondeatur mihi qua consentanea ratione homines Scenici ab omni honore pelluntur, et ludi Scenici Deorum hon
blicæ allaturum. Quid ita ? Rationem hanc affert, « quia non convenit ab hominibus turpibus Divorum res gestas referri ».
onæ non sint infames et fœdissimis moribus corruptæ, in templis etiam ab honestis alioqui personis, sacræ historiæ scenico
ace non prælucente, tenebrarum suarum nondum pudebat papistas, ut jam ab ipsis non since horrore legi vel audiri possint.
m interpretes, ne vox ejus audientes moveat ad libidinem. Quis igitur ab eo periculo sibi securitatem polliceri possit, ub
honestas fovent, earumque professoribus subministrant ea, sine quibus ab arte infami cessarent ? Quod autem diximus consta
etiam docet Cyprianus, cujus sententia habetur, de consecr. dist. 2. ab Eucratio enim rogatus, an histrio qui nostris sac
utem non minus nos afficere debet, quod tales ludi originem habuerunt ab Idololatria et Superstitione : cui si nuntium rem
Talia sunt spectacula varii generis in quibus et ludi Scenici : Ergo ab iis Christiani abhorrere debent. Regerent fortas
versus ludos a gentilibus institutos pugnabant, et Christianos merito ab iis arcebant, hoc tempore eos non ferire, qui neq
inus manet vis argumenti. Quia etsi alii sint actores, et alieni sint ab Ethnica Idololatria : quia tamen ad imitationem s
his omnibus tale deducitur argumentum. Christiani alieni esse debent ab omnibus illecebris libidinis, et ab omni turpitud
um. Christiani alieni esse debent ab omnibus illecebris libidinis, et ab omni turpitudine et vanitate. At in ludis scenici
tudine et vanitate. At in ludis scenicis hæc omnia reperiuntur : Ergo ab his fideles abstinere debent. Accedit quod legibu
certam morum pestem, ut legitur apud Dionem Cass. lib. 57. et 59. Nam ab omni hominum memoria tales habuerunt theatra faut
r. » Epiphanius in compendiaria doctrina, inter notas Ecclesiæ quibus ab aliis sectis discernebatur, ponit prohibitionem t
4 (1582) De spectaculis. Cap. 5. [Tertia ac postrema syntagmatis iuris vniversi pars, liber XXXIX] « De spectaculis. Cap. 5. » pp. 818-825
ni. Quæ omnia apud nos, scilicet Romanos, infamia partem humilia, ac ab honestate remota ponuntur. Verùm hæc non sunt ab
trabo loquiturSimbo, lib. 2. Geog. 12. p. Est in agro Pyseno templum ab Elide stadÿs minus trecentis absens : ante illud
ac. postremo scribit & plura in Atticis.. Scribit & de stadio ab Hercule metato olympico sexcentorũ pedum GelliusG
aximo Græcorum concursu : agiq́; folitos hos ludos semper plena Luna, ab  11. mensis vsque ad 16. diem, qua præmia & co
veneratio, vt posteà per Olympiades lustrales cæperint anni numerari, ab anno à Troia capta à Græcis 406Euseb. in Chroni..
anis triumphisCic. pro Flacco, & 2. Tusculan.. Isthmia certamina, ab Isthmo, qui angusta portio terræ est inter Aegeum
stituerat, primum introduxisse tradatPlut. in Theseo.. Scriptum & ab aliis Sypolum Corinthiorum regem eos instituisse,
neno maximè nocentem interemit, vt ait OuidiusOuid. 1. Metamor.. Alij ab Eurilocho Thessalo, Amphyctionum duce, debellatis
aciæ, vt opem ferrent Polynici contra Thebanos, siti pressi petierunt ab Hypsiphyle Lemnia muliere, vt aquam in illa regio
es qui & Taurij, Compitalicij, Iuuenales, Honorarijde quib. Alex. ab Alex. libr. 6. c. 19., Militaresde quibus Valturi
derisoria, satyrica, ioculatoria, magica, præstigia, indigna sunt quæ ab homine sanæmentis fiant vel fieri inspiciantur :
diantur, surgere eos de conuiuio & abire debere. Nam & illis ab omnibus spectaculis cauendum esse diciturca. his
o torpescerent Viẽnenses, placuit agona tolli. D. Chrysostom abducit ab spectaculis, & ea exprobat, tomo i. omilia de
inquit, circa voluptates spectaculorum infamata conditio natura est, ab iis qui natura quidem omnia sentiunt, ex quibus s
orruptela, ne per obscænos motus iuuenes impudicitia lasciuirentAlex. ab Alex. lib. 5. c. 16.. Docet & spectacula esse
 6. c. 5.. Sicut & Octauius Augustus tandem muliebrem sexum omnem ab spectaculis athletarum submouitSueto in Octauio,
adio & Honorio imperantibus, sedente Romæ Damaso summo pontifice, ab Oriente venisse Dirimachium quendam monachum, qui
a pluribus verbis cum populo egisse, vt lanistas vrbe pelleret, & ab eorum spectatione abstinerent : verùm nihil obtin
attamen non Dirimachium, sed Thelemachum esse dicunt monachum, & ab Honorio Romæ legem hanc conditam testantur. Scrib
e seruos vt occiderentur in spectaculo, coronarentur homicidæ athletæ ab agonotheta & munerario. Nam lanistæBeat. Rhen
& l. vni. de expens. ludo. eo. lib. 12. titu. 41. de quib. Alex. ab Alex. libr. 6. c. 19. de quibus Valturius, lib. 1
mo 1. Plutar. in apophte. Aemil. Probus, in prœ. vita. imperat. Alex. ab Alex. lib. 5. c. 16. Cœl. Rhod. lib. 8. c. 7. Dio
5 (1609) De spectaculis pp. 127-188
nti mihi sæpenumero in mentem venit admirari, tantopere mores nostros ab antiquis degenerasse, ut quæ majores nostri pari
, passim nostra ætate usurpari videamus, quasi pietati consona, neque ab honestatis studiis aliena, tantum deflexa in peju
gerentemque se menti divinam claritatem, neque facile avelli se sinit ab iis, quæ cum voluptate suscipiuntur ; cujus sumus
squis eam auferre vel mutare tentaverit, eum libera multitudo avertat ab auribus, evertat a sedibus, auferat a viventibus.
c. V. et Isidorus lib. XVIII. etymolog. c. XVI. affirmatum reliquere, ab illis susceperunt alii quasi rem minime dubiam, q
tur, mimi, pantomimi, archimimi, omnes fabularum actores : histriones ab Histrio dicti, unde primum advecti in urbem sunt,
a sternebatur ad commoditatem pugnatium : Cavea quod locus cavus erat ab utraque parte in eam altitudinem erecto opere vix
popularium per proclivium », ad minores scalas referri debet, quibus ab uno, ut puto baltheo versus alterum descendebatur
ffert. Sequebantur thensæ quibus Deorum statuæ aut exuviæ gestabantur ab hominibus coronatis, coronas, inquit Tertullianus
iam nonnumquam in Circo de velocitate contendebant recto cursu, atque ab oriente ad occasum, uti Isidorus ait, quod in Cir
ajus periculum urget, quam a circumfusis undique voluptatibus. Itaque ab omni memoria, quos neque hostes vincere, neque ul
cupiditas resistit, ignis instar quo plura damus plura petit, sæpeque ab honestis voluptatibus progrediens momento tempori
s voluptatibus progrediens momento temporis ad illicita trahit, atque ab una voluptate in diversam facto transitu in turpi
icum fraudibus agebatur, nullo nominatim ne oblique quidem perstricto ab histrionibus, qui in multa quamvis rerum turpitud
us, ex libris Sibyllinis voti, tametsi aliquando viri insignes tacite ab histrionibus taxabantur, uti Diphilus tragœdus di
arguentis, Deorum probra carminibus explicantium. Quod idem in scenis ab histrionibus factitatum his verbis accusat. « Sed
præceptor idoneus sit, qui ad virtutem a vitio, ad rationem a furore, ab immanitate ad humanitatem publice auditores revoc
d respondeatur mihi, inquit, qua consentane a ratione homines scenici ab omni honore pelluntur, et ludi scenici deorum hon
exitialem, neque minus dedecus reipublicæ afferre, qui enim conveniat ab hominibus turpibus divorum res gestas referri, eo
tare patiemur ? Quod Arnobius certe lib. quarto contra Gentes extremo ab antiquis factitatum reprehendit : ut histrionibus
et turpitudinem accusari. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab histrionibus prophanas fabulas agi, quam sacras h
t, Docta sanctorum. quæ eo pertinent non ut moveamus susceptam pridem ab omnibus ferme consuetudinem ; sed ut indicemus qu
explicandum est. Varie quondam habita ac sæpe immutata ejus rei forma ab Imperatoribus est, et plerique ludos scenicos ad
non resistam, modo eadem lege concedas diem solis, id est, Dominicum ab ea vanitate esse exemptum ; et merito, ne populus
uo die divino cultui vacare debebat et debet, ad theatra recurreret ; ab schola virtutum et pietatis studiis ad tetra impu
floralibus ludis fœminæ nudabantur pudendis modo invelatis. Alexander ab Alex. lib. sexto dierum genialium ca. octavo, sed
.. Sic Anselmus interpretatur : et erit qui sibi et aliis securitatem ab eo periculo polliceatur ? Davidem Prophetam sanct
us fœminæ in multa mala præcipitem dedit 2. Reg. 11. 2. ; et erit qui ab ea peste se satis tutum putet ? ludus inquiunt, e
io imminet, si viros aspiciant præsertim nudos. Quod secutus Augustus ab athletarum certamine muliebrem omnem sexum submov
at, quæ semper major pars est, pluribus argumentis utebantur. Majores ab spectaculis non abhorruisse pro fortuna urbis qua
na urbis quae tunc erat : a Thuscis histriones accivisse, alios ludos ab aliis provinciis. Neminem Romæ honesto loco natum
nis deliberatio est, Salmantiæ et Madriti usurpatum) occulto aditu ne ab aliis videantur, occasio manifesta præbetur hones
o venali ; nam qui emit magno vendat necesse est, omnem licentiam quæ ab illo flatigare homines perditi poterunt, fietque
m et adolescentes contempto patrum imperio, atque re familari, avelli ab ea vanitate nulla arte poterunt, excitabit in die
i notantur infamia, cujus legis hæc verba sunt. « Infamia notatur qui ab exercitu ignominiæ causa ab Imperatore, eove cui
gis hæc verba sunt. « Infamia notatur qui ab exercitu ignominiæ causa ab Imperatore, eove cui de ea statuendi potestas fue
mia est. Opponit deinde histriones, si honesta argumenta tractent, et ab omni turpitudine abstineant, nihil peccare et sub
i sunt. c. pro dilectione. de consecratione d. II. quo loco Cyprianus ab Eucratio rogatus, an histrio, qui nostris sacris
n est necesse ; eoque quasi turpitudinum maculis fœdatos, repellendos ab Ecclesia esse, et Sacramentorum sanctitate decern
s a posteriore, nimirum Doricum a Jastio, Jastium a Phrygio, Phrygium ab Æolio, et hoc a Lydio, sed et singulis generibus
etantur opus est. Commemoratis enim variis probris, quæ de aliis diis ab histrionibus commemorabantur, ne Jovem quidem not
admodum superiori tempore contigerat ; quo mirum non erat deterrendis ab impiorum cœtu Christianis, similia ab antiquiorib
quo mirum non erat deterrendis ab impiorum cœtu Christianis, similia ab antiquioribus patribus dicta esse. Sed nimirum ea
per exaggerationem dici, quod toties et tanta verborum asserveratione ab omnibus dicitur, usque eo ut in baptismo, quo loc
ementi, si non antiquior recurrat, multus etiam in hoc argumento, quo ab impuritate majores spectacula et theatra a nostri
aut virgines faciant, cum et fieri sine pudore, et spectari libenter ab omnibus cernunt, admonentur utique quid facere po
tium, multaque confusio, et hinc nascens ad lasciviam exhortatio, tum ab his qui spectaculis interfuerunt, tum ab illis, q
ad lasciviam exhortatio, tum ab his qui spectaculis interfuerunt, tum ab illis, qui quæ viderunt in spectaculis, post alii
su sententia pro lege esse deberet, ne novis placitis moverentur, quæ ab illis tanto studio stabilita sunt ; mores nostros
studio stabilita sunt ; mores nostros cum veteribus consentire, neque ab illis degenerare consentaneum erat. Sed quoniam m
sse. Similia l. IV. l. VIII. et l. XII. continentur abstrahendas esse ab ea arte, quicunque fuerint ex religione Christian
ssimam, quod Dion Cassius refert lib. hist. LVII. et LIX. Tales scil. ab omni memoria fautores theatra habuerunt homines c
spectacula secularia non exhibeant, se neque spectent, quoniam quidem ab spectaculo et omness laici prohibeantur. Semper e
d dicent cum in synodo Constantinop. VI. quo tempore Christiana sacra ab omnibus erant suscepta can. LI. in Trullo idem pr
insigni, procacitate verborum fædi erant. Deinde spectacula et ludos ab ordinario examinari, neque peragi in templis dum
isi quæ pietatem promoveant, et a pravitate deterreant, neque id fiat ab iis qui ex sacrato ordine sunt, aut sacerdotium E
ludos personam agant, alioqui gravi eos pœnæ subjiciunt. Sed nimirum ab omni memoria observamus leges scribere facile ess
aria doctrina fidei inter notas Ecclesiæ Catholicæ quibus dignoscitur ab aliis sectis omnibus et secernitur, theatra prohi
ones quibus ferarum pugna erat, inter illicitas artes et aperta vitia ab Epiphanio poni. Illud fortasse moveat quod proxim
licanos negavit ex Judæorum gente fuisse antiquis temporibus, tametsi ab Hieron. refellatur epistola de filio prodigo ad D
arch. in Apoth. severum, inquis, hominum genus et grave commemorasti, ab aliorum institutis abhorrens ; et licet uni civit
udo prava, quod a suis auctoribus repudiatur, cum ex contrario virtus ab inimicis etiam laudem habeat. Eos cum Nerva in od
nt, neque audiant quicquam turpe, mox etiam turpes picturas, et signa ab eorum oculis removeri mandat. Postremo concludit
ere eam artem ad corrumpendos populi mores maxime proclivem. Nam quod ab adversariis opponitur fœminæ ornatæ et comptæ asp
ornatum fœminæ fore nisi desistat, cum sciat alicui ruinam propterea ab eo ornatu parari in noxiam cupiditatem manifeste
Postremo quoad fieri poterit, minori ætate pueri et puellæ arceantur ab iis spectaculis, ne a teneris reipublicæ seminari
ii metu prorsus impune. Num ea retinere conveniat, an evertere potius ab imis fundamentis quasi certam reipublicæ pestem.
i via et ratione Theologiam tradidere. et ne susceptum per provincias ab omni memoria morem convellere velle viderentur, i
ntiam fuisse, ubi permixtæ aliæ gentes erant, mirum non est. Nam quod ab aliis opponitur duas meretrices 3. Reg. 3. de fil
ime viget, ibi majorem scortorum numerum esse ; et in utramque partem ab altera libido inflammatur, neque ullis resistit f
uum, ut fœdissimæ turpitudinis ferme esset oblivio. Itaque Lactantius ab adversario nostro invecta esse lupanaria ait his
ima dicta esse adversus lupanaria. Sed nimirum majus exitium imminere ab spectaculis existimarunt, quoniam ad ea omnis æta
anathemati sunt subjecti dona templis oblata accipiantur. Erat quidem ab antiquissimis temporibus in Romano imperio suscep
t tamen, un ex lenonibus meretricibus, et exoletis (hos scortatores 2 ab Evagrio vocari puto Græce, GREC ; nam ait naturam
tino Magno, cujus mores exagitandos susceperat, invidiam conciliaret, ab eo hoc vectigal invectum primum fuisse fabulatur 
m conquisitis et combustis, ubi eæ rationes continebantur, quo nomine ab historicis immortalem laudem habet, Evagrio li. I
abeo, prætermissum, ipse regio animo sustulit. » Exigebatur autem tum ab aliis multis stipe viventibus, et a meretricibus
is quæstum exercentibus, atque in lupanaribus publicato pudore ad hæc ab scortatoribus non tantum naturam, sed et remp[ubl
liis talaribus, ne chirothecis, ne galeris, ne soccis utantur, sed ut ab aliis honestis mulieribus dignosci possint, breve
est sanctissima, qua prudentia est scripta, pari diligentia cuperemus ab omnibus observari, furstra enim sint leges, nisi
t, si victi nostris rationibus inducerent in animum hanc turpitudinem ab oculis et auribus penitus amovere. Sed quoniam ex
osium Imperatorem accusantem, quasi synagogam a Christianis incensam, ab iisdem instaurari mandaret. Quid, inquit, si alii
ta, regula aliqua et distinctione opus est, qua honestum in hac parte ab illicito secernatur. Optima videri possit, ut ex
m genus. Munus, ut Tertullianus ait de spectaculis c. XII. dictum est ab officio ; quoniam officium muneris nomen est, off
liano. Mactare quidem immolareque servos in funere, quod olim fiebat, ab antiquissimo tempore sublatum est sævum tetrumque
tiis pugnabant, intelligimus. Equidem cum cætera spectaculorum genera ab Ecclesia fuerint amota, præsertim quæ venationes
clesia fuerint amota, præsertim quæ venationes dicebantur, nescio cur ab eo numero atque lege hunc ludum detrahere debeamu
t. In alteram partem quasi moles quædam Hispaniæ consuetudo opponitur ab antiquissimis ducta temporibus quæ varie habita a
iplomate paulo post confirmatum est. Atque cum hoc constet, tum illus ab utrisque facile dabitur, siquidem cautio adhibeat
icii astringimur, sollicite cogitantes, fideles cuncti gregis ejusdem ab imminentibus corporum periculis etiam animarum pe
et Baronibus, S. R. E. feudatariis sub pœna privationis feudorum quæ ab ipsa Romana Ecclesia obtinent. Reliquos vero prin
s dominiis ac terris hujusmodi exactissime servari faciant, uberrimam ab ipso Deo mercedem tam boni operis recepturi. Ac u
Apostolicis, ac dictæ universitatis statutis et consuetudinibus etiam ab immemoriali tempore pacifice observatis, ac juram
, professoribus prædictis, vel quibusvis aliis communiter aut divisim ab Apostolica sit sede indultum, quod interdici, sus
m, et spectaculorum cupiditatem, qua adeo tenentur, ut nisi vi maxima ab illis arceri non possint, et cum sicut eadem expo
ucti haud satis idoneis. Voluptatis cupiditatem natura insitam quippe ab ipso conceptu fœtus, educationeque susceptæ et co
retinere eos a morte, ad quam magno impetu currunt, non valebimus, si ab errore ad veram viam, a tenebris ad lucem revocar
6 (1599) Des spectaculis pp. 406-419
enter intersit spectaculis, audiatque libenter fabulas, præsertim quæ ab histrionibus venalibus exhibentur : et quoad fier
uod vitiis suis et cupiditatibus favet : neque facile avelli se sinit ab iis quæ cum voluptate suscipiuntur, cujus sumus n
squis eam auferre vel mutare tentaverit, eum libera multitudo avertat ab auribus, evertat a sedibus, auferat a viventibus.
titate pugnare, neque minus dedecus reip. afferre. Qui enim conveniat ab hominibus turpibus Divorum res gestas referri, eo
m sustinere patiamur ? Quod Arnobius certe, et antiquior Tertullianus ab antiquis factitatum accusant : ignominiosos homin
et turpitudinem accusari. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab histrionibus profanas fabulas agi, quam sacras hi
in alias publicas utilitates impendatur : ea enim species obtenditur ab iis qui contra statuunt. Primum enim facto theatr
o venali. nam qui emit magno, vendat necesse est omnem licentiam, quæ ab illo flagitare homines perditi poterunt : fietque
perturbatione reip. dicere non est necesse. Quis enim juvenes avellat ab ea vanitate ? opifices et agrestes relicto opere
. Postremo quoad fieri poterit minori ætate pueri et puellæ arceantur ab iis spectaculis, ne a teneris reipublicæ seminari
7 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XII. Du Dimanche et des jours des Fêtes. » pp. 54-66
Resp. ad Bulgaros c. 11. « sane sciendum est idcirco in diebus festis ab opere mundano cessandum esse, vu liberius ad Eccl
rveur d’esprit Conc. Foroiuliens. c. 13. « Abstinendum festis diebus ab omni peccato et ab omni opere carnali et terreno,
c. Foroiuliens. c. 13. « Abstinendum festis diebus ab omni peccato et ab omni opere carnali et terreno, et ad nihil aliud
Resp. ad Bulgaros c. 11. « sane sciendum est idcirco in diebus festis ab opere mundano cessandum esse, vu liberius ad Eccl
extra de fe. Conc. Foroiuliens. c. 13. « Abstinendum festis diebus ab omni peccato et ab omni opere carnali et terreno,
c. Foroiuliens. c. 13. « Abstinendum festis diebus ab omni peccato et ab omni opere carnali et terreno, et ad nihil aliud
8 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XIV. Que les danses sont aussi défendues les jours des Fêtes par les lois Canoniques. » pp. 76-93
bi nocentes ; sed et Religiosorum officiis perstrepentes. Hoc enim ut ab omni Hispania (in Decreto legitur ab omnibus prov
iciis perstrepentes. Hoc enim ut ab omni Hispania (in Decreto legitur ab omnibus provinciis) depellatur, Sacerdotum ac Jud
des Hymnes, et des Cantiques spirituels. » « Idcirco in diebus festis ab opere mundano cessandum est, ut liberius ad Eccle
bi nocentes ; sed et Religiosorum officiis perstrepentes. Hoc enim ut ab omni Hispania (in Decreto legitur ab omnibus prov
iciis perstrepentes. Hoc enim ut ab omni Hispania (in Decreto legitur ab omnibus provinciis) depellatur, Sacerdotum ac Jud
ue vestræ toto illo die ad Deum expansæ. » « Idcirco in diebus festis ab opere mundano cessandum est, ut liberius ad Eccle
9 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre VII. Que les Acteurs des Poèmes Dramatiques étaient distingués des Histrions et Bateleurs des Jeux Scéniques. » pp. 145-164
rande considération sont les paroles de Tite-Live« Quod genus ludorum ab Oscis acceptum tenuit juventus nec ab Histrionibu
e Tite-Live« Quod genus ludorum ab Oscis acceptum tenuit juventus nec ab Histrionibus pollui passa est. », qui dit qu'aprè
techumena aut Comicos aut Scenicos viros habeat. « Quod genus ludorum ab Oscis acceptum tenuit juventus nec ab Histrionibu
os habeat. « Quod genus ludorum ab Oscis acceptum tenuit juventus nec ab Histrionibus pollui passa est. » « Si Mimus est,
10 (1762) Lettres historiques et critiques sur les spectacles, adressées à Mlle Clairon « Lettres sur les Spectacles à Mademoiselle Clairon. — LETTRE III. » pp. 29-67
regoire IX. distingue1 l’Excommunication de droit & la personelle ab homine : on encourt la premiere en dix-sept circo
ertantur : Qui si facere contrà interdictum tentaverint, projiciantur ab Ecclesiâ. Le IV. Concile de Carthage tenu l’an 3
definctis, & ut careant ecclesiasticâ sepulturâ ; qui priùs erant ab ecclesiasticâ unitate præcisi, nec in articulo mo
aliquorum, vel alio casu, in cemeterio ecclesiastico tumulentur ; si ab aliorum corporìbus discerni poterunt, exhumari de
b aliorum corporìbus discerni poterunt, exhumari debent, & procul ab ecclesiasticâ sepulturâ jactari. Decretal. Lib. 3
novum vinculum apponet, sive pro eodem causâ, sive pro diversis, sive ab eodem Judice, sive à diversis, & est expressu
am, & iste effectus est primæ excommunicationis ; alium elongandi ab Ecclesiâ, vel detinendi extra, & iste est eff
11 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre VIII. Erreurs des Modernes sur ce sujet. » pp. 165-186
ad tibicinem cantu motuque congruenti peragebant. Post aliquot annos ab Satyris ausus est primus argumenta fabularum sere
icum egisse aliquanto magis vigenti motu. Postquam lege hac fabularum ab risu ac soluto ioco res avocabatur, et ludus paul
ad tibicinem cantu motuque congruenti peragebant. Post aliquot annos ab Satyris ausus est primus argumenta fabularum sere
icum egisse aliquanto magis vigenti motu. Postquam lege hac fabularum ab risu ac soluto ioco res avocabatur, et ludus paul
12 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre IV. Que les Danses sont défendues dans les lieux saints. » pp. 22-25
num possunt turbare Officium, aut oculos diuinæ majestatis offendere, ab ipsis prorsus extranea ; ne ubi peccatorum est ve
num possunt turbare Officium, aut oculos diuinæ majestatis offendere, ab ipsis prorsus extranea ; ne ubi peccatorum est ve
13 (1664) Traité contre les danses et les comédies « LETTRE DE L’EVEQUE D’AGNANI, Pour la défense d’une Ordonnance Synodale, par laquelle il avait défendu de danser les jours des Fêtes. Au très Saint et très Bienheureux Père Paul V. Souverain Pontife. Antoine Evêque d’Agnani, éternelle félicite. » pp. 154-176
iscipline Ecclésiastique.« Attentius eum audire oportet Episcopum, et ab eo doctrinam suscipere, monita vitæ à Presbyteris
sibi nocentes, sed etiam religiosorum officiis perstrepentes. Quæ ut ab omnibus provinciis depellantur, a sacro Concilio
s reliquis. » Paralip. « Attentius eum audire oportet Episcopum, et ab eo doctrinam suscipere, monita vitæ à Presbyteris
sibi nocentes, sed etiam religiosorum officiis perstrepentes. Quæ ut ab omnibus provinciis depellantur, a sacro Concilio
14 (1666) Dissertation sur la condemnation des théâtres « Disseration sur la Condemnation, des Théâtres. — Chapitre IX. Que les Acteurs des Poèmes Dramatiques n'étaient point infâmes parmi les Romains, mais seulement les Histrions ou Bateleurs. » pp. 188-216
res et de danses malhonnêtes « Partim infamia, partim humilia, partim ab honestate remota. » Æmil. Prob. de vir. illust. i
éclat ; et voici comme il en parle. « Les Atellans « Attellani autem ab Oscis acciti sunt, quod genus delectationis, ital
tavit. » Tacit. l. 5. Hist. « Partim infamia, partim humilia, partim ab honestate remota. » Æmil. Prob. de vir. illust. i
. illust. in praef. Tertul. Apologet. et de Spect. « Attellani autem ab Oscis acciti sunt, quod genus delectationis, ital
15 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre XVII. Que les danses sont condamnées dans l’Ecriture, et par les Pères. » pp. 119-141
is Domine quia numquam concupivi virum, et mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia : numquam cum ludentibus misc
lli quidem reveritas sententiam Prophetæ. An non filiæ etiam Ecclesiæ ab eadem injuste provocatæ sunt ? Pleræque enim earu
is Domine quia numquam concupivi virum, et mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia : numquam cum ludentibus misc
lli quidem reveritas sententiam Prophetæ. An non filiæ etiam Ecclesiæ ab eadem injuste provocatæ sunt ? Pleræque enim earu
16 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre II. Des Amphitheatres. » pp. 44-72
r des Amphitheatres : & le mesme Boulanger, au mesme endroitAlex. ab . Al. 4 sc. 15. Bul. hîc. asseure, qu’apres avoir
oient abandonnées à la discretion & au desir des SpectateursAlex. ab . All. lib. 5. c. 7.. Ie sçay bien que ce mot de V
15. Scal. Poët. l. 6. c. 21. Lib. 8. c. 17. Bul. de Ven. c. 10. Alex. ab . Al. 4 sc. 15. Bul. hîc. Dion. l. 43. Scal. l. 1.
. Bul. hîc. Dion. l. 43. Scal. l. 1. c. 17. *. Hic. c. 43 *. Allex. ab Al. gen. l. 4 c. 25. *. Lips. Hîc c. 5. *. Lips
0. Suet. in Ner. Βοτὰ καὶ θηριά. Dio. l. 51. Vopisc. in Probo. Alex. ab . All. lib. 5. c. 7. Caij. l. 5. c. 42. Theod. Mar
17 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Idée des spectacles novveavx. Livre II. — Chapitre IX. Des Exercices, ou Reveuës Militaires. » pp. 197-204
ante pour la Discipline, & la plus necessaire pour le succez. A1. ab Al. l. 1. c. 10.Les Perses obligeoient leurs Sold
ue celuy de Mars. Le dessein & le deuis en sont tous prests. A1. ab Al. l. 1. c. 10. Lib. 3
18 (1733) Theatrum sit ne, vel esse possit schola informandis moribus idonea « Theatrum sit ne, vel esse possit schola, informandis moribus idonea. Oratio,  » pp. -211
reamus. Tu nos doces pugnaciter ; & argumentando conaris assensum ab invitis quoque & reluctantibus extorquere. No
um iter per præcepta ; breve & efficax per exempla . Nimirum quod ab homine factum esse legimus, id continuò posse int
, quæ virtutem munerando, vitium puniendo, invitent ad alteram, & ab altero deterreant ? Talia semper optabit Historia
uctissimam voluit adornare. Quæ te causa, Ludovice Magne, impulit, ut ab otio ad laborem revocares alterum illum cothurni
ad laborem revocares alterum illum cothurni Gallici Principem, & ab eo Tragœdias puellis nobilibus agendas extunderes
mp; doctrina insignes viri, qui bonis moribus consultum volunt ? Nego ab universis doctrina & pietate insignibus viris
& carpendo pravitates corrigeret. Hæc illorum fuit opinio, neque ab opinione recessit ipsa scribendi consuetudo, si C
mper nitendo & admirationem movendo, quæsierat plausum, & vel ab invitis extorserat. Racinius contra, quod magis p
dacia multos habuit imitatores. Istud amatorium Tragœdiæ genus, licet ab auctore suo piâ Theatri desertione damnatum, ampl
lexi sunt plerique omnes, qui postea cothurnum induerunt. Neque illos ab incœpto revocaverunt leges Dramaticæ complures, q
minora fortunæ incommoda excitarent. At procul absit ejusmodi curatio ab insidiosis illis animi commotionibus, quas natura
runt omni verborum obscœnitate ; neque intellexerunt se laudem petere ab eo facetiarum genere, in quo quantùm famæ quis co
licuerítne chorum Tragicum, ex quo Musicum Drama natum est, deducere ab officio suo, id est à commendatione virtutum (nam
, & toto adnixi corpore jaculantur. Tantò igitur sunt nocentiores ab actione sua, quantò sunt in agendo solertiores. N
, non explicet quicquid solertiæ vel accepit à natura, vel acquisivit ab arte, vel usu comparavit ? Si quid in jocis turpi
ræcipere nostrum est. At quoniam dominantur in Theatro, & Poëmata ab auctoribus oblata suscipiunt arbitratu suo, vel r
19 (1664) Traité contre les danses et les comédies « Chapitre III. Que les Danses sont défendues aux Ecclésiastiques. » pp. 14-21
e leurs fonctions ».« Clericum scurrile et verbis turpibus joculatore ab officio esse retrahendum censemus. dist. 46. ex C
nton p. 3. 4. c. 6. « Clericum scurrile et verbis turpibus joculatore ab officio esse retrahendum censemus. dist. 46. ex C
20 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre III. Du Triomphe. » pp. 112-160
II [III]. De l’ordre des preparations pour le Triomphe. Alex. ab Al. l. 6. c. 9. I mmediatement apres la Victoire,
d’argent monnoyé. En vases d’or, deux cent mille livres pesant. All. ab . Al. 16Paul Æmile fit un si grand butin d’or &
depoüilles extraordinaires d’un mot qu’ils tirerent d’un autreOpimum ab opibus. Varro., qui signifioit des Thresors ou de
18. c. 2. Plutarq. in Marcello. *. Au. G. 5. c. 6. Suet. 20. Alex. ab Al. l. 1. c. 22. Val. M. l. 2. c. 3. Aul. gel. l.
22. Val. M. l. 2. c. 3. Aul. gel. l. 15. c. 4. Véridius Bassus. Alex. ab Al. l. 6. c. 9. Casaub. in Aug. Suet. in Aug. c. 
4. c. 4. Apian. in Lyb. Claud. l. 3. de Laud. Stilic. Alex ibid. All. ab . Al. 16 Deempr. Palat. Flo. l. 2. c 11. Alex. ib.
urduy Durazzo. *. Velabrum. Dempst. hic. Alex. hic. In Ver. 7 Opimum ab opibus. Varro. L. 1. c 1. de Scip. & Marc. Al
21 (1668) Les Comédies et les Tragédies corrompent les mœurs bien loin de les réformer. La représentation qu’on fait des Comédies et des Tragédies sur les Théâtres publics en augmente le danger. On ne peut assister au spectacle sans péril « Chapitre XI. La représentation qu’on fait des Comédies et des Tragédies sur les Théâtres publics, en augmente le danger. L’on ne peut assister aux spectacles sans péril. » pp. 191-200
ad originis maculam, ne bonum existimes, quod initium a malo accepit, ab impudentia, a violentia, ab odio. » L’on sait que
m existimes, quod initium a malo accepit, ab impudentia, a violentia, ab odio. » L’on sait quelle est la vie des Comédiens
22 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XXXII. Passages de Saint Ambroise et de Saint Jérôme sur les discours qui font rire. » pp. 124-131
honesta ac suavia sint : ils sont contraires à la règle de l’église : ab ecclesiastica abhorrent régula : à cause, dit-il,
ttunt ut et ipsi nihil delectabile proférant et delectabllia moderate ab aliis prolata rejiciendo molesti sint, peccant qu
23 (1671) La défense du traité du Prince de Conti pp. -
ed hoc tantum student ut videant aliquem sanctorum Patrum, et audiant ab eis aliqua verba, quæ narrantes aliis, gloriantur
m, et audiant ab eis aliqua verba, quæ narrantes aliis, gloriantur se ab illo, vel illo didicisse : Et sicubi forte vel au
et Meruli, et Psittaci, et Corvi, et Picæ, et hujusmodi volucres sæpe ab hominibus docentur sonare quod nesciunt : sciente
sache, dit ce Concile « Sciant universi sacratissimos Canones exacte ab omnibus ; et quoad fieri poterit indistincte obse
lon l’Apôtre « Omnia probate : quod bonum est, tenete : abstinere vos ab omni specie mali. » 1. Thess. 5. v. 21. et 22., é
nifestum est, Principium disciplinam capere etiam vulgus, cum rem, si ab uno fiat, severissimam fecerint omnes. Macte hac
randum eam L. Murenæ apud populum profuisse. Sed si nosmetipsi qui et ab delectatione omni negotiis impedimur, et in ipsa
idi, lusus spectans, et sales et aliquid laxamenti, quo hominum oculi ab humano cruore acquiescant : contra est, quiquid a
ti sunt (ut ostendantur rerum significare naturam) usque adeo ut quod ab eis immanissimum, et infandissimum dicitur ; Satu
mprobatur : nec solum a naturali, quæ Philosophorum est ; verum etiam ab ista civili, de qua agitur, quæ ad urbes, populos
ere nitantur a civili Theologia quam pertinere ad urbem volunt, quasi ab honestis, et dignis, indigna et turpia. » Ibid. c
titantur ; sacra vero illa, quæ non histriones, sed sacerdotes agunt, ab omni esse dedecore purgata et aliena. Hoc si ita
, sicut in Africa solebat, pultes et panem et merum attulisset, atque ab ostiario prohiberetur, ubi hoc Episcopum vetuisse
icatore, atque Antistite pietatis præceptum esse, ista non fieri, nec ab eis qui sobrie facerent, ne ulla occasio se ingur
teros genere, ut quemcumque in hac fatuitate persistere viderint, eos ab Ecclesia sancta authoritate repellant, nec partic
norem facere, et maxime quando talia fiunt in principio Janvarii, qui ab ipso Jano nomen accepit. » Conclusio Facultatis T
ce saint Prélat « Spectacula, ludos, ludicrasque res id generis, quæ ab Ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinæque
elque souillure ; car comme dit excellemment Tertullien « Idololatriæ ab initio dicata, habent prophanationis suæ maculam.
es paroles de Tertullien qu’on ne saurait assez répéter « Idololatriæ ab initio dicata, habent prophanationis suæ maculam.
nostri Jesu Christi, qui dedit semetipsum pro nobis ut nos redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi populum accepta
tas est. Ad Christum dirige oculos tuos, averte a spectaculis, averte ab omni sæculari pompa. » S. Ambros. in vers. 37. Ps
ostome « Et quid hic, inquiunt, adeo magni sceleris commissum est, ut ab istis sacris cancellis arcendi sint ? Immo quod d
rare concupiscentiam ? Rursum si non possunt, quomodo poterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi su
oterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi sunt ab adulterii crimine, quomodo poterunt absque pœnite
mnes ut et ipsi pravas in spectaculis commorationes vitetis, et alios ab his deductos retrahatis. quid. quid enim illic ge
ntia stimularis ?....... Excute igitur teipsum, reputans qualis, fias ab Ecclesia rediens ; rursus qualis a spectaculis ;
quam, quæso, excusationem habebant, quam veniam, cum non illæ tantum ab eis exigentur sed etiam quæstus illarum ? Quibus
ui satanico illi spectaculo intersunt, huc confidenter venire, cum se ab insurgente, ac vehementer reclamare conscientia s
empta fuerant sanguine Martyriis (Thelemachi) essent iterum restituta ab ipsis Gentilibus, et quidem solenni ritu, ad quæ
rosperis vos facile corrumpi, atque everti posse cernebat, quando vos ab hostili terrore securos esse nolebat. Neque enim
ris, nec corrigi potuistis ad versis. Volebat vos ille Scipio terreri ab hoste, ne in luxuriam flueretis. Vos nec contriti
e Scipio terreri ab hoste, ne in luxuriam flueretis. Vos nec contriti ab hoste luxuriam repressistis. Perdidistis utilitat
derit quam solebat, nemo ambigat quod tunc maxime mansuetudini nostræ ab humano genere defertur, eum virtutibus Dei Omnipo
oniam contra præcepta divina convivia multis in locis exercentur, quæ ab errore Gentili attracta sunt, ita ut nunc a Pagan
ruosa ? Christo circenses offerimus et mimos ? Et tunc hoc maxime cum ab eo aliquid boni capimus : Cum prosperitatis aliqu
hoc maxime cum ab eo aliquid boni capimus : Cum prosperitatis aliquid ab eo attribuitur, aut victoria de hostibus a Divini
excidio superfuerant quasi pro summo deletæ urbis remedio, Circenses ab imperatoribus postulabant. Vellem mihi in hoc loc
pectaculum Circi) merito creditur dicatum numerosæ superstitioni, ubi ab honestis moribus sic constat excidi. Hæc nos fove
erve in comitatum se ingessisset, atque ostentaret, sperans blande se ab Agesilao compellatum iri, tandem diceret : non ag
’est pourquoi Emilius Probus « Partim infamia, partim humilia, partim ab honestate remota. » Æmilius Probus in præf. de vi
urpitudini : quæ omnia apud nos partim infamia, partim humilia, atque ab honestate remota ponuntur. » Æmil. Prob. in Præf.
gne de la sévérité Romaine ; et pour cela , dit-il « Attellani autem ab Oscis acciti sunt : quod genus delectationis Ital
-Live nous l’apprend en ces termes « Quod genus ludorum (Atellanorum) ab Oscis acceptum tenuit juventus, nec ab Histrionib
od genus ludorum (Atellanorum) ab Oscis acceptum tenuit juventus, nec ab Histrionibus pollui passa est. Eo institutum mane
notatis, et quos scelus, aut vitæ turpitudo inquinat, et quos infamia ab honestorum cœtu segregat dignitatis portæ patebun
us Gentilis « Hac infamia facti videntur attaminari illi quoque, quos ab altera juris, liberos audimus agitatores : sic en
hoc etiam videtur dicendum, aliosque ista facit attineri infamia, qui ab illa juris cum agitatoribus pariter eximebantur. 
ertantur. Quod si facere contra interdictum tentaverint, projiciantur ab Ecclesia. » Concil. Eliberit. can. 62., ou des Pa
, neque Comœdias, fabulas, coreas, vel quid aliud ludicrum ex iis quæ ab Histrionibus exhibentur, agant, vel spectent ; ne
anum ! Sed respondeatur mihi, qua consentanea ratione homines scenici ab omni honore pelluntur ; et ludi scenici deorum ho
ia vitia confoventur. Quam pie Philippus IV. vere Catholicus Comœdias ab Hispaniæ regnis hoc anno 1646. ut communem pestem
ac fornicatione vocabant ad temperantiam : a vitæ amore, ad mortem ; ab ebrietare ad sobrietatem ; a risu, ad lacrymas, e
ebrietare ad sobrietatem ; a risu, ad lacrymas, et ad compunctionem ; ab avaritia, ad paupertatem ; a securitate, ad peric
ornatus fere causa e viris et fœminis Tragœdiis interponitur, et res ab Histrionibus expositas, aut quærelis, aut hymnis
non cognoscere viam Justitiæ, quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato. » 2. P
inibus inverecundos. Et cum nulli hominum aut generi, aut professioni ab improbis isto sermone parcatur, ab omnibus tamen
ominum aut generi, aut professioni ab improbis isto sermone parcatur, ab omnibus tamen ad spectaculum concurritur : commun
ecta atque pretiosa, sed vinum erroris quod in eis nobis propinabatur ab ebriis doctoribus : et nisi biberemus, cædebamur,
tis. Per eum namque præstatur, ut ipsæ etiam quæ liberales disciplinæ ab eis, qui in libertatem vocati non sunt, appellant
i juxta præcipitium vadit quamvis non decidat, tremit, et sæpe numero ab ipso subversus tremore decidit ; ita et qui non p
e pugnare, neque minus dedecus Reipublicæ afferre. Qui enim conveniat ab hominibus turpibus divorum res gestas referri, eo
am sustinere patiamur ? Quod Arnobius certe et antiquior Tertullianus ab antiquis factitatum accusant : Ignominiosos homin
et turpitudinem accusari. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab Histrionibus prophanas fabulas agi, quam sacras H
icos a studiis avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes Histriones ab Academiæ finibus migrent, et ultra pontes ablegen
« Il me semble, dit-il « Ac mihi opportunus maxime videtur ingressus ab eo cujus aliquid simile apud Grammaticos puer did
ri sine peccato propter aliquam necessitatem, vel causa se occultandi ab hostibus, vel propter defectum alterius vestiment
ia vitia confoventur. Quam pie Philippus IV. vere Catholicus Comœdias ab Hispaniæ regnis hoc anno 1646. ut comunem pestem
Postremo quoad fieri poterit minori ætate pueri, et puellæ arceantur ab iis spectaculis, ne a teneris Reipublicæ seminari
instilantque aliis, et c. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab Histrionibus prophanas fabulas agi, quam sacras h
icum, perquirit hominem. Et cum invenisset, studiosissime percontatur ab eo, quidnam sancti et religiosi operis gestum sit
it-il « Et quid hic, inquiunt, adeo magni sceleris commissum est, ut ab istis sacris cancellis arcendi sint ? Immo quod d
are concupiscentiam ? Rursum si non possunt, quomodo poterunt unquam, ab adulterii crimine absolvi ? Tunc qui non liberi s
erunt unquam, ab adulterii crimine absolvi ? Tunc qui non liberi sunt ab adulterii crimine, quomodo potentur absque penite
resque point de Tragédie, dit-il « Tragœdia pene omnis extrudenda est ab optima civitate : quam quidem Solon Thespin docer
aut s’abstenir , dit ce souverain Pontife « Id circo in diebus festis ab opere mundano cessandum est, ut liberius ad Eccle
ræis det operam, maxime dum divinum celebratur officium. Monebiturque ab Ordinario, vel Parœcho Magistratus, ut id nequaqu
, neque Comœdias, Fabulas, Choræas vel quid aliud ludicram ex iis quæ ab Histrionibus exhibentur, agant, vel spectent ; ne
ne legentur, in magnam honestorum morum depravationem… Quot putabimus ab istis Emissarios dari Regi Assyriorum, id est, di
turbis nationum, quoniam data est a Domino potestas vobis, et virtus ab Altissimo, qui interrrogabit opera vestra, et cog
st vivos et mortuos, qui dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi populum accepta
est vitium » : quo vitio oblinuntur ij, qui ad spectanda quæ aguntur ab illis, locum, et introitum pecunia redimunt. Vide
justa est divinum sanciens cultum, remque permagni interest, jubens, ab eo qui orbi terræ legitime imperabat constituta,
ali activi, ut loquuntur Theologi, aut homicidii spiritualis. 6. Nemo ab Ecclesia Christiana Sacramento Communione privatu
tenez-vous de tout ce qui a quelque apparence de mal. « Abstinete vos ab omni specie mali. » I. Thessaloniens 5, v. 22. »
serviliter erga Deum se habentem, id est eam quæ cum a mortalibus ne ab hæreditate cælesti excidat, cupiat abstinere, ven
ed hoc tantum student ut videant aliquem sanctorum Patrum, et audiant ab eis aliqua verba, quæ narrantes aliis, gloriantur
m, et audiant ab eis aliqua verba, quæ narrantes aliis, gloriantur se ab illo, vel illo didicisse : Et sicubi forte vel au
et Meruli, et Psittaci, et Corvi, et Picæ, et hujusmodi volucres sæpe ab hominibus docentur sonare quod nesciunt : sciente
o. 4. tit. de collat. « Sciant universi sacratissimos Canones exacte ab omnibus ; et quoad fieri poterit indistincte obse
4. in Cant. « Omnia probate : quod bonum est, tenete : abstinere vos ab omni specie mali. » 1. Thess. 5. v. 21. et 22. «
nifestum est, Principium disciplinam capere etiam vulgus, cum rem, si ab uno fiat, severissimam fecerint omnes. Macte hac
randum eam L. Murenæ apud populum profuisse. Sed si nosmetipsi qui et ab delectatione omni negotiis impedimur, et in ipsa
idi, lusus spectans, et sales et aliquid laxamenti, quo hominum oculi ab humano cruore acquiescant : contra est, quiquid a
ti sunt (ut ostendantur rerum significare naturam) usque adeo ut quod ab eis immanissimum, et infandissimum dicitur ; Satu
mprobatur : nec solum a naturali, quæ Philosophorum est ; verum etiam ab ista civili, de qua agitur, quæ ad urbes, populos
ere nitantur a civili Theologia quam pertinere ad urbem volunt, quasi ab honestis, et dignis, indigna et turpia. » Ibid. c
titantur ; sacra vero illa, quæ non histriones, sed sacerdotes agunt, ab omni esse dedecore purgata et aliena. Hoc si ita
, sicut in Africa solebat, pultes et panem et merum attulisset, atque ab ostiario prohiberetur, ubi hoc Episcopum vetuisse
icatore, atque Antistite pietatis præceptum esse, ista non fieri, nec ab eis qui sobrie facerent, ne ulla occasio se ingur
teros genere, ut quemcumque in hac fatuitate persistere viderint, eos ab Ecclesia sancta authoritate repellant, nec partic
norem facere, et maxime quando talia fiunt in principio Janvarii, qui ab ipso Jano nomen accepit. » Conclusio Facultatis T
Dissert. p. 89. « Spectacula, ludos, ludicrasque res id generis, quæ ab Ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinæque
ynodo diocesana Mediol. ann. 1572. in actorum parte 2. « Idololatriæ ab initio dicata, habent prophanationis suæ maculam.
» Petrus Chrysologus Archiepiscopus Ravenn. serm. 155. « Idololatriæ ab initio dicata, habent prophanationis suæ maculam.
nostri Jesu Christi, qui dedit semetipsum pro nobis ut nos redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi populum accepta
tas est. Ad Christum dirige oculos tuos, averte a spectaculis, averte ab omni sæculari pompa. » S. Ambros. in vers. 37. Ps
p. 2. « Et quid hic, inquiunt, adeo magni sceleris commissum est, ut ab istis sacris cancellis arcendi sint ? Immo quod d
rare concupiscentiam ? Rursum si non possunt, quomodo poterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi su
oterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi sunt ab adulterii crimine, quomodo poterunt absque pœnite
mnes ut et ipsi pravas in spectaculis commorationes vitetis, et alios ab his deductos retrahatis. quid. quid enim illic ge
ntia stimularis ?....... Excute igitur teipsum, reputans qualis, fias ab Ecclesia rediens ; rursus qualis a spectaculis ;
quam, quæso, excusationem habebant, quam veniam, cum non illæ tantum ab eis exigentur sed etiam quæstus illarum ? Quibus
ui satanico illi spectaculo intersunt, huc confidenter venire, cum se ab insurgente, ac vehementer reclamare conscientia s
empta fuerant sanguine Martyriis (Thelemachi) essent iterum restituta ab ipsis Gentilibus, et quidem solenni ritu, ad quæ
rosperis vos facile corrumpi, atque everti posse cernebat, quando vos ab hostili terrore securos esse nolebat. Neque enim
ris, nec corrigi potuistis ad versis. Volebat vos ille Scipio terreri ab hoste, ne in luxuriam flueretis. Vos nec contriti
e Scipio terreri ab hoste, ne in luxuriam flueretis. Vos nec contriti ab hoste luxuriam repressistis. Perdidistis utilitat
derit quam solebat, nemo ambigat quod tunc maxime mansuetudini nostræ ab humano genere defertur, eum virtutibus Dei Omnipo
oniam contra præcepta divina convivia multis in locis exercentur, quæ ab errore Gentili attracta sunt, ita ut nunc a Pagan
ruosa ? Christo circenses offerimus et mimos ? Et tunc hoc maxime cum ab eo aliquid boni capimus : Cum prosperitatis aliqu
hoc maxime cum ab eo aliquid boni capimus : Cum prosperitatis aliquid ab eo attribuitur, aut victoria de hostibus a Divini
excidio superfuerant quasi pro summo deletæ urbis remedio, Circenses ab imperatoribus postulabant. Vellem mihi in hoc loc
pectaculum Circi) merito creditur dicatum numerosæ superstitioni, ubi ab honestis moribus sic constat excidi. Hæc nos fove
erve in comitatum se ingessisset, atque ostentaret, sperans blande se ab Agesilao compellatum iri, tandem diceret : non ag
erare. » Lucianus in Nerone. « Partim infamia, partim humilia, partim ab honestate remota. » Æmilius Probus in præf. de vi
urpitudini : quæ omnia apud nos partim infamia, partim humilia, atque ab honestate remota ponuntur. » Æmil. Prob. in Præf.
inetur. » Ibid. Regul. 113. Dissertation pag. 203. « Attellani autem ab Oscis acciti sunt : quod genus delectationis Ital
ff. de iis qui notantur infamia. « Quod genus ludorum (Atellanorum) ab Oscis acceptum tenuit juventus, nec ab Histrionib
od genus ludorum (Atellanorum) ab Oscis acceptum tenuit juventus, nec ab Histrionibus pollui passa est. Eo institutum mane
notatis, et quos scelus, aut vitæ turpitudo inquinat, et quos infamia ab honestorum cœtu segregat dignitatis portæ patebun
spectacul. « Hac infamia facti videntur attaminari illi quoque, quos ab altera juris, liberos audimus agitatores : sic en
hoc etiam videtur dicendum, aliosque ista facit attineri infamia, qui ab illa juris cum agitatoribus pariter eximebantur. 
ertantur. Quod si facere contra interdictum tentaverint, projiciantur ab Ecclesia. » Concil. Eliberit. can. 62. « De agit
, neque Comœdias, fabulas, coreas, vel quid aliud ludicrum ex iis quæ ab Histrionibus exhibentur, agant, vel spectent ; ne
anum ! Sed respondeatur mihi, qua consentanea ratione homines scenici ab omni honore pelluntur ; et ludi scenici deorum ho
ia vitia confoventur. Quam pie Philippus IV. vere Catholicus Comœdias ab Hispaniæ regnis hoc anno 1646. ut communem pestem
ac fornicatione vocabant ad temperantiam : a vitæ amore, ad mortem ; ab ebrietare ad sobrietatem ; a risu, ad lacrymas, e
ebrietare ad sobrietatem ; a risu, ad lacrymas, et ad compunctionem ; ab avaritia, ad paupertatem ; a securitate, ad peric
ornatus fere causa e viris et fœminis Tragœdiis interponitur, et res ab Histrionibus expositas, aut quærelis, aut hymnis
non cognoscere viam Justitiæ, quam post agnitionem retrorsum converti ab eo quod illis traditum est sancto mandato. » 2. P
inibus inverecundos. Et cum nulli hominum aut generi, aut professioni ab improbis isto sermone parcatur, ab omnibus tamen
ominum aut generi, aut professioni ab improbis isto sermone parcatur, ab omnibus tamen ad spectaculum concurritur : commun
ecta atque pretiosa, sed vinum erroris quod in eis nobis propinabatur ab ebriis doctoribus : et nisi biberemus, cædebamur,
tis. Per eum namque præstatur, ut ipsæ etiam quæ liberales disciplinæ ab eis, qui in libertatem vocati non sunt, appellant
i juxta præcipitium vadit quamvis non decidat, tremit, et sæpe numero ab ipso subversus tremore decidit ; ita et qui non p
e pugnare, neque minus dedecus Reipublicæ afferre. Qui enim conveniat ab hominibus turpibus divorum res gestas referri, eo
am sustinere patiamur ? Quod Arnobius certe et antiquior Tertullianus ab antiquis factitatum accusant : Ignominiosos homin
et turpitudinem accusari. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab Histrionibus prophanas fabulas agi, quam sacras H
icos a studiis avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes Histriones ab Academiæ finibus migrent, et ultra pontes ablegen
itut. Orator. cap. 11. « Ac mihi opportunus maxime videtur ingressus ab eo cujus aliquid simile apud Grammaticos puer did
ri sine peccato propter aliquam necessitatem, vel causa se occultandi ab hostibus, vel propter defectum alterius vestiment
ia vitia confoventur. Quam pie Philippus IV. vere Catholicus Comœdias ab Hispaniæ regnis hoc anno 1646. ut comunem pestem
Postremo quoad fieri poterit minori ætate pueri, et puellæ arceantur ab iis spectaculis, ne a teneris Reipublicæ seminari
instilantque aliis, et c. Itaque si duorum optio danda esset, mallem ab Histrionibus prophanas fabulas agi, quam sacras h
icum, perquirit hominem. Et cum invenisset, studiosissime percontatur ab eo, quidnam sancti et religiosi operis gestum sit
. 10. « Et quid hic, inquiunt, adeo magni sceleris commissum est, ut ab istis sacris cancellis arcendi sint ? Immo quod d
are concupiscentiam ? Rursum si non possunt, quomodo poterunt unquam, ab adulterii crimine absolvi ? Tunc qui non liberi s
erunt unquam, ab adulterii crimine absolvi ? Tunc qui non liberi sunt ab adulterii crimine, quomodo potentur absque penite
la 11. Réfutation du chap. 10. « Tragœdia pene omnis extrudenda est ab optima civitate : quam quidem Solon Thespin docer
xpansæ. » Concil. Matisconense 2. can. 1. « Id circo in diebus festis ab opere mundano cessandum est, ut liberius ad Eccle
ræis det operam, maxime dum divinum celebratur officium. Monebiturque ab Ordinario, vel Parœcho Magistratus, ut id nequaqu
, neque Comœdias, Fabulas, Choræas vel quid aliud ludicram ex iis quæ ab Histrionibus exhibentur, agant, vel spectent ; ne
ne legentur, in magnam honestorum morum depravationem… Quot putabimus ab istis Emissarios dari Regi Assyriorum, id est, di
turbis nationum, quoniam data est a Domino potestas vobis, et virtus ab Altissimo, qui interrrogabit opera vestra, et cog
st vivos et mortuos, qui dedit semetipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate, et mundaret sibi populum accepta
est vitium » : quo vitio oblinuntur ij, qui ad spectanda quæ aguntur ab illis, locum, et introitum pecunia redimunt. Vide
justa est divinum sanciens cultum, remque permagni interest, jubens, ab eo qui orbi terræ legitime imperabat constituta,
ali activi, ut loquuntur Theologi, aut homicidii spiritualis. 6. Nemo ab Ecclesia Christiana Sacramento Communione privatu
re 3. de ses Confessions, chap. 2. Théodore Martyre. « Abstinete vos ab omni specie mali. » I. Thessaloniens 5, v. 22. Ch
serviliter erga Deum se habentem, id est eam quæ cum a mortalibus ne ab hæreditate cælesti excidat, cupiat abstinere, ven
24 (1603) La première atteinte contre ceux qui accusent les comédies « A Madamoiselle di Beaulieu » p. 
re « mi faccia consumare (bruciare) ». aa. [NDE] « ei » = « egli ». ab . [NDE] « ‘ncende » = « incende », synonyme de « a
25 (1733) Dictionnaire des cas de conscience « Comédie. » pp. 765766-806
e comme une occasion prochaine de tomber Ibid. « Avocandus est animus ab istis. Habet Christianus spectacula meliora si ve
sionis gratiam, Dina si se cohibuisset, et si inter suos remansisset, ab extraneo raptore corrupta non fuisset. » , dit qu
nc. Eliber. can. 62. « Quod si facere contra interdictum tantaverint, ab Ecclesia projiciantur. »  : Que si nonobstant cet
iæ. des charmes trompeurs de Satan. Dans le Manuel Ibid. « Arceantur ab hac mensa omnes vitiorum dedecore infâmes, quales
Præd. verbi Dei. « Spectacula, ludos, ludicrasque resid generis, quæ ab ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinæque
icos a studiis avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes histriones ab Academiæ finibus migrent, et ultra Pontes ablegen
qui ritu diffluis et cantu meretricis caperis ? nam si vix quæ longe ab hujuscemodi cantibus remota est anima, castimoniæ
arum congruentem fidelibus vanitatem. » Ibid. « Avocandus est animus ab istis. Habet Christianus spectacula meliora si ve
sionis gratiam, Dina si se cohibuisset, et si inter suos remansisset, ab extraneo raptore corrupta non fuisset. » Selve.
nc. Eliber. can. 62. « Quod si facere contra interdictum tantaverint, ab Ecclesia projiciantur. » Et can. 67. « Quæcumqu
æc sancta Synodus… » Fallaces Satanæ Blanditiæ. Ibid. « Arceantur ab hac mensa omnes vitiorum dedecore infâmes, quales
Præd. verbi Dei. « Spectacula, ludos, ludicrasque resid generis, quæ ab ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinæque
icos a studiis avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes histriones ab Academiæ finibus migrent, et ultra Pontes ablegen
qui ritu diffluis et cantu meretricis caperis ? nam si vix quæ longe ab hujuscemodi cantibus remota est anima, castimoniæ
26 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre III. Du Cirque. » pp. 9-43
emiere Pompe, ils perdirent aussi beaucoup de leur premier ordre, Al. ab . Al. l. 5. c. 16.& les Senateurs n’y eurent p
Celes ; quand on y en attelloit deux, le nom en estoit Synoris. Alex. ab Al. gen. di l. 5. c. 8.Si l’on se contentoit d’un
i estoient comme autant d’obstacles à ses plaisirs. Dion. 1. 3. Al. ab . Al. l. 5. c. 16. Plin. I. 6. c. I9. * Bul. de Ci
. 28. His. Ind. l. l. c. 15. Buleng. hic. c. 28. Lipse. Turneb. Alex. ab Al. gen. di l. 5. c. 8. Tertul. Spec. c. 9. Suet.
27 (1697) Essais de sermons « POUR LE VINGT-TROISIÈME DIMANCHE D’APRÈS LA PENTECÔTE. » pp. 461-469
odi. Unde cum juramento pollicitus est ei dare quodcunque postulasset ab eo. At illa præmonita à matre sua : da mihi, inqu
. SENTENCES DES PERES. Non diligamus visibilia spectacula, ne ab ipsa veritate aberrando, et amando umbras, in ten
28 (1580) De l’institution des enfants « De l’institution des enfants. Essais, I, 26 [fin] »
à m’appliquer aux rôles que j’entreprenais ? Car, avant l’âge, Alter ab undecimo tum me vix ceperat annus d, j’ai soutenu
29 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre VIII. De l’excommunication des Comédiens. » pp. 176-199
les Evêques, qui n’ont lieu que dans leur diocèse. Il en est appelées ab homine, prononcées par un Juge ecclésiastique, ap
chés de l’Eglise » : « Quod si facere contra interdictum tentaverint, ab Ecclesia projiciantur. » Le même concile (C. 77)
nd de recevoir à la sainte table tous les pécheurs publics, arceantur ab hac mensa, etc. Mais comme le simple refus des sa
r la même ligne que les voleurs et les femmes publiques : « Arceantur ab hac mensa omnes vitiorum dedecore infames, quales
30 (1649) Della Cristiana Moderazione del Teatro. La soluzione dei nodi pp. -
, summos viros, et multa laude prœinsignes lusum non abstinuisse? Nam ab Alcibiade quandoque deprehensus est Socrates cum
rancesco Barberino. « Ita sit Cristiano ac religioso dignus homine ut ab ipso ioco, et ludo insolitus ad pietatem ardor in
ut ad vituperationem, aut ad laudem: cum praestantia, et dignitas non ab annorum numero, sed a ipsis rebus proficiscatur:
b annorum numero, sed a ipsis rebus proficiscatur: qua si eo maijorem ab ipsa diuturnitate commendationem assiquuntur: sin
Princeps tenetur populum suum ita gubernare et dirigere, et ne deviet ab observando, quod Deus præcipit. » Perché il Princ
um abiciat. c. 20. 7. » E dice. « A spectaculis removeamus oculos, et ab omnibus, qua anima contaminant puritatem, et per
monia, Virgines decept a Lenonibus, vel Amasis, Adulteria, latrocinia ab Adolescentibus facta Patribus, exemplar solicitan
ime poterat. Sed nimirum animadvertit Virorum sapientissimus, neutrum ab istorium Poesi expectandum esse: cum ex una parte
rpia representanti Quesitum est a me. An peccaverit mortaliter: et si ab hoc Spectaculo desistere nolit, sit sacramentali
trum etiam tenear ita facere, alioqui peccem mortaliter, nisi excuser ab ignorantia. » Cioè, si cerca, se io posso in tal
nt: si concedunt, laudantur, improbantu, si negant: sapientia titulus ab is hoc uno emitur: si quis minime scrupulosior vi
is, et obscænitatibus aperianto: facile enim in tam brevi interovallo ab acuminum, et verborum ad rerum transitur oblectat
atem: ea autem voluntas per quam hic, et nunc eam agit, pendet per se ab hæc integra Concione. Item singulorum pecunia per
ens: ut dicit Innoc. ad. c. I. de his, qua fiunt a maior, p. cap. Cum ab cius consensu non impendeat, quod talis electio s
rum peccato dat causam; cum hoc utrunque sufficient sit prestitum jam ab alis. »t.1. Theol. mor. l. 3. d. 18. n. 11. E vuo
ego non adeam non ergo, me adeunte, in Scenam prodeunt, qui, etiam me ab sente prodirent. Verum id omnino respondere posse
e al morso dell’Aspido, che quasi dilettando uccide. « Percussus enim ab Aspide quasi delectatus vadit in insomnum, e per
osceno: della seconda dice. « Non omnem licentiam damus, sed eam, que ab onestis actionibus non est aliena » : e della ter
vasa electa pretiosa; sed vinum erroris, quod in eis nobis propinatur ab ebris Doctoribus. » A questo affettuoso sentiment
. auctoritate edito nominatim vetitos, Pueris non interpretentur, aut ab illis legi patiantur: ed neque etiam alios, quibu
quali recano simili avvertimenti. « Alia etiam Concilia, dice Suarez, ab his Libris, qui oscena Fabulas, et Comedias conti
insegnano cose lascive, ovvero oscene: e si aggiunge. « Antiqui vero ab Ethnicis conscripti prooter sermonis eleganti amo
e velint. Quare melius indicamus eum, qui nunc est, morem retinere ut ab illo abstineamus, maxime cum sine eius usu nostra
Iustis lacrimis prope deplorat erroris quod in eis nobis propibantur ab ebris Doctoribus: et nisi biberemus, cadebuntur;
do, neque audivi pubblice, aut secreto, aut in confessione, a me, vel ab alis excepta, malum altquod commune vitatum esse
i esse debet innocentia templum, temperantia sacrarium, ara iustitia; ab sit a iudiciaris mentibus aliquid profanu. » Chi
ieronymum, audis Bedam, et Bernardum. Floruit non nisi ducentis fermè ab hinc annis Sanctissimus Venetorum Patriarca Iusti
n reliquis verò », che non sono di consiglio, ma di precetto, « eadem ab utrisque vite totius ratio requiritur eisdom pro
nino, ne nosse doceam horum omnium scripta, si castigata non sint, et ab obscantatis sordi bus eluta, lectori meirssimum v
m Poesim lutulentam, ac defadam magno mortalium malo propagari queror ab his accipi ad peccandum inuitamenta, supponi homi
ngenium vulgi, pertinaciter insinuant; ut quam expectare Poeta laudem ab ingeni sui infelicitate non poterant, eam se suff
i Poeti, e dell’istesso Omero. « Ridere Soleo, dice, cum homines vide ab Homeri virtutibus, quibus universa illius Poesis
ari solitos, nec apud Platonem et Aristotelem satis diversati, quorum ab altero Epigramata, ab altero etiam Poemata excuss
Platonem et Aristotelem satis diversati, quorum ab altero Epigramata, ab altero etiam Poemata excussa sunt; ut ipsius Poet
as illas pestes, dice il P. Sacchino, abigite, amandate, exterminate, ab oculis, a manibus, ab domibus vestris, et omnium,
il P. Sacchino, abigite, amandate, exterminate, ab oculis, a manibus, ab domibus vestris, et omnium, quot quot potest ». D
entem per consensum, oppugnat certe per suggestionem obscænitatem; et ab oratione revocat, et illudit Phantasiæ, et altas
tio reprehenditur, ut perniciosa, Iuventuti prasertim, a Philosophis, ab Ecclesia, et a Sanctis Patribus. »Comment. Ascet.
ries, vis affectuum, schemata, aliaque huismodi, quod virus hauserunt ab Autoris animo, in Lectoris mentem, quamuis ea de
nt hæc eo de genere Vitiorum, quorum victoria fuga; proinde remonenda ab aspectu; ne tanquam lacryma ab oculis in pectus c
uorum victoria fuga; proinde remonenda ab aspectu; ne tanquam lacryma ab oculis in pectus cadant.»pag. 113. E pur troppo
xcipere, bona tantum legi a se, et retineri; noxia autem, ut in prato ab Apibus fieri solet, prætermitti. » Da que’ Savi a
digne enim vero ferunt superovacanea monentem, et tantum non ineuriam ab eo fieri constantia sua conqueruntur. »l. 1. Prol
egno suo in scrivere dett’Opera. Scrive il P. Lorino. « Libros amorum ab se compositos Joannes Picus Mirandula, et nonnull
, ratio habenda sit, omnino prohibentur: et qui eos habuerint, severe ab Episcopis puniantur. » Questo modo di parlare, se
nza del parlare: come dice la medesima Regola settima. « Antiqui vero ab Ethnicis conscripti propter sermonis elegantiam,
stricta numeris oratione, sine soluta, si fæda ac turpia tractet, tum ab Adolescente, neque sententiarum, neq vocam, neque
o, « Ne tange », perché veramente. « Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea. » E chi tocca l’Appestato, o il Lebbroso, ha
enti da quella generale sentenza. « Qui tetigerit picem, inquinabitur ab ea: et qui communicaverit superbo, induet superbi
ntum potero animo verius, quam voce contendam, ut vos, Auditores mei, ab hæc malorum sine Poetarum, sine Civium, Lectione
e abalienem. Frustra profecto vos Parentes, atque Institutores vestri ab rerum aspectu impudicarum a procacium, sordentium
rum aspectu impudicarum a procacium, sordentiumque sermonum licentia, ab intemperantium, ac libidinosorum hominum consuetu
tici capere: nec enim transitus ad Hareses a caritate, et humilitate, ab , oratione, a ieiunis. a peniitentia, a sui abnega
itate, ab, oratione, a ieiunis. a peniitentia, a sui abnegazione; sed ab immoderato amore seculi; a tumore animi, ab oblti
a, a sui abnegazione; sed ab immoderato amore seculi; a tumore animi, ab obltione Dei, a commessationibus, et ebrietatibus
a tumore animi, ab obltione Dei, a commessationibus, et ebrietatibus, ab otio, et libidine, a caro amore sui. »in c. 1. Mi
Libros novos in Monasterium introduci, nisi inspectos, ac recognitos ab Abbate; ut Casinenses. » Altre Religioni vietano,
ares, Scholasticis nostris eos nullo pratextu permittit, nisi fuerint ab obscenitatibus purgati: quod in Horatio, Martiale
us Libros editos aboleret, vel saparatim melioris Autoris titulo, qua ab is non male sunt prolata, nobis propeneret. »Plut
gendum promptiorem efficient. Que enim ita animum dissolunt, ut omnem ab eo modestia, ac temperantia franum excutiant; nih
m virtutis integrum habere sinant; haud perfecto in earum numero, qua ab Eutrapelia commendatur; quæque hominem Religiosum
ì 2.di Marzo 1646. Vincenzio Rabatta Vic. Di Fir. A dì 9. Marzo 1646. ab . Incarnat. D’ordine dell’Illustris. Monsig. Rabat
z. [NDE] Comprendre: giocosità. aa. [NDE] Comprendre:in modo che. ab . [NDE] Comprendre: fiumi. ac. [NDE] Original: in
31 (1694) Maximes et Réflections sur la Comédie « XXVI. Sentiment de Saint Antonin. » pp. 93-96
restreint aux mystères qui, on le sait, florissaient au XVe siècle. ab . [NDE] « toutes autres » dans l’original ; après
32 (1762) Lettres historiques et critiques sur les spectacles, adressées à Mlle Clairon « Lettres sur les Spectacles à Mademoiselle Clairon. — LETTRE VIII. » pp. 131-157
ad originis maculam, ne bonum existimet quod initium à malo accepit : ab impudentiâ, à violentiâ, ab odio, à fratricidâ in
m existimet quod initium à malo accepit : ab impudentiâ, à violentiâ, ab odio, à fratricidâ institutore. Tertul. Lib. de S
33 (1694) Décision faite en Sorbonne touchant la Comédie, avec une réfutation des Sentiments relachés d’un nouveau Théologien, sur le même sujet « Décision faite en Sorbonne touchant la Comédie. » pp. 1-132
te corruit, quid faciet, si fuerit impulsa ? ... Avocandus est animus ab istis… Habet Christianus Spectacula meliora si ve
sionis gratiam ; Dina sise cohibuisset, et si inter suos remansisset, ab extraneo raptore corrupta non fuisset. » 41. [N
re (305), canon 62]. « Quod si facere contra interdictum tentaverint, ab Ecclesia prejiciantur. » 45. [NDA] Ibid 67. « Q
[NDA] « Fallaces Sathanæ blanditiæ ». 55. [NDA] Ibid. « Arceantur ab hac mensa omnes vitiorum dedecore infames, quales
ionis verbi Dei] « Spectacula, ludos, ludicrasque res id generis, quæ ab ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinaequ
ticos a studio avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes histriones ab Academiae finibus migrent, et ultra pontes ablege
, qui risu diffluis et cantu meretricio caperis nam si vix quae longe ab hujuscemodi cantibus remota est anima, castimoniæ
34 (1756) Lettres sur les spectacles vol.1 pp. -610
rei, de quâ agerem, maturo examine, juvenilis animi levitate elatus, ab illius vindicandæ partibus stabam, quo eam more P
icos à studiis avocandi, aut ad nequitiam adducendi, omnes Histriones ab Academiæ finibus migrent, & ultra pontes able
bylonia illa meretrix : hæc fictæ sapientiæ malesano fulgore excitata ab inferis pestis, docere audet quæ integer audiit n
ce moveri, nec tantos libidinum torres, nec tam fera incendia haurire ab iis qui in Scena ludunt. Ego verò id credam ? Cùm
us. Qui placet Deo, effugiet illam : qui autem peccator est, capietur ab illa. Matth. XIV. Saltavit filia Herodis in medi
, etiam si quem Sacerdoti peccatorem & impœnitentem esse liqueat, ab Altari sit arcendus, Scenicis tamen atque Histrio
Virgines faciant, cùm & fieri sine pudore & spectari libenter ab omnibus cernunt ? Admonentur utique quid facere p
s talia jubentibus. Et quid hîc adeo magni sceleris commissum est, ut ab istis sacris Cancellis arcendi sint ? Imo quod de
um, multaque confusio, & hic nascens ad lasciviam exhortatio, tum ab iis qui spectaculis interfuerunt, tum ab illis qu
ad lasciviam exhortatio, tum ab iis qui spectaculis interfuerunt, tum ab illis qui quæ viderunt in spectaculis, post aliis
rare concupiscentiam ? Rursum si non possunt, quomodo poterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi su
oterunt unquam ab adulterii crimine absolvi ? Tum qui non liberi sunt ab adulterii crimine, quomodo poterunt absque pœnite
e misceant, Deum timenti hujusmodi spectacula fugienda sunt, & ii ab iis principibus essent à civitatibus pellendi, ve
entiæ operam dant. Varro, lib. 6. de Lingua Latina : Obscenum dictum ab scena quod non nisi in scena palam dici non habet
punirentur. Cornel. Tacit. lib. 4. Pulsi tum Histriones Italiâ, quòd ab iis multa in publicum seditiosè fœda per domos te
bus instruunt ad vera, fictis alliciunt, imo impellunt ad pejora ? Si ab scenis obscœna, si à Comœdiis impudicissima, quis
appellantur ; tu honestos hos dices ? tu innocentes pronunciabis ? tu ab omni crimine absolves ? tu Dei, tu hominum non fa
crimine absolves ? tu Dei, tu hominum non fateberis contemptores qui ab Ecclesia arcentur, ni artem suam desinant ? qui à
es nullos excipere, scio Histriones damnari, scio Comicos ac Scenicos ab Ecclesia pelli, eos inquam (ut ait Glossa verbo H
mine magis adjuvatur, & quodammodo vires in dicendo accipit, quàm ab auditoribus, si ii præsertim plaudant, arrideant,
ant, nutibus faveant, aut saltem oculos intendant : accipit qui dicit ab auditoribus quodammodo verba, sales, sententias,
orum exceptores, sed etiam pecuniarum datores ; atque adeo non tantùm ab auditorum aura, sed etiam auro vires accipiunt du
rgento, cibas sanguine, ruinâ fulcis, sustentas periculo. Inde dictum ab Augustino : Histrionibus donare immane vitium. Id
ntur ; & ipsis in aliorum perniciem cooperatur. Laudaturque etiam ab Ethnicis Severus Imperator, ut refert. Lampridius
enecæ verbis utar : Nulla tam detestabilis pestis est, quæ non homini ab homine nascatur, nec tam sincerus ullus, qui non
ecretis, non à Patrum sententiis, non à Scholasticorum doctrinis, sed ab ipsamet insanienti in spectaculis multitudine, an
st) : peccant ergo spectatores lethaliter. Fateor tantisper discedere ab hac sententia recentiores nonnullos, ut minus uni
s & obscenitatibus aperiant : facilè enim in tam brevi intervallo ab acuminum & verborum ad rerum transitur oblect
ptum innui initio Psalmorum, Conciliumque impiorum etiam theatrum non ab re docet posse interpretari, ut diximus supra. Se
imo & libellum scripsere quem vidi, audivique per alios, in scena ab ipsis ad auditores allatum, disseminatumque ut si
si concedunt, laudantur : improbantur, si negant : Sapientiæ titulus ab iis hoc uno emitur, si quis minimè scrupulosior v
directè, neque indirectè volita est ? At hæc saltem indirectè volita ab his qui theatra ingrediuntur, quandoquidem possen
s. Ut præsertim Ecclesiasticus judex id videat, ac judicet, un ea quæ ab iis habentur, turpia, salutique animarum dissenta
rùm pudici. Catul. 85. Eò magis eis movetur quò quisque minus ab eis sanus est. 86. Œuvres de M. de Voltaire ; L
tributa est. Ex eo si quid velit Rex magni edicere, ratificandum est ab hoc Parlamento : antehae debuit ratificari à conv
mp; Tragædias ; sed ita demùm, ut cùm publicè quæstor Comœdorum stans ab una parte pecuniam pro Comœdis recipit, alius ali
te pecuniam pro Comœdis recipit, alius aliquis nomine Reipublicæ stet ab altera parte, qui ab iisdem Spectatoribus aliquid
is recipit, alius aliquis nomine Reipublicæ stet ab altera parte, qui ab iisdem Spectatoribus aliquid accipiat, ut simul h
une Dissertation du P. Concina de Spectac. 150. Utinam saltem vel ab ipsâ naturâ insitus defendendi propriæ Religionis
i propriæ Religionis decorem instinctus sevocaret Catholicos Clericos ab iis inanissimis fabulis & corruptelis quas ve
um qui illam profitentur … … Scimus aliunde Religionis veritatem quam ab eorum qui illam profitentur moribus hauriendam es
erit, incidit in hominum qui nolunt, converti sacrilegam dicacitatem, ab iis qui sanari nolunt, vocatur insanus ; sed divi
rouve à la fin de sa nouvelle Héloïse. 196. Luxuriæ peregrinæ origo ab exercitu asiatico invecta in urbem est. Ii primùm
ræcipere nostrum est. At quoniam dominantur in Theatro, & Poëmata ab Autoribus oblata suscipiunt arbitratu suo, vel re
uvam de vite : malus tibi prædicat ; cautè manum mitte, ne lacereris ab spinis, id est ne facta imiteris malorum. Lege uv
. Pedro de Gusman, Disc. VI, §. VIII, cap. 4. Philippus IV. Comœdias ab Hispaniæ regnis hoc anno 1646, ut communem pestem
veritatem sine alterius veritatis damno astruunt. Quid porrò attinet ab iis prædicari potiorem, honoribus ac divitiis vir
35 (1766) Réflexions sur le théâtre, vol 5 « Réflexions sur le théâtre, vol 5 — REFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE CINQUIÈME. — CHAPITRE III. Suite du Mariage. » pp. 55-79
tus que son père avoit eu soin de lui enseigner dès le berceau : Quem ab infantia timere Deum docuit, & abstinere ab o
dès le berceau : Quem ab infantia timere Deum docuit, & abstinere ab omni peccato. Ce n’est pas lui qui par goût, par
rez ensemble tout ce temps à la priere : Per tres dies continens esto ab ea, & nihil aliud nisi orationibus vacabis cu
36 (1668) Idée des spectacles anciens et nouveaux « Idée des spectacles anciens et nouveavx. — Des anciens Spectacles. Livre premier. — Chapitre premier. Du Theatre. » pp. 73-99
y l’artifice de celuy de Curion, ny grandeur de celuy de Scaurus, Al. ab Alex. l. 4. c. 15.car il se pouvoit tenir que qua
c. 25. Solin. l. 36. c. 15. Plin. ibid. Tert. l. de Spec. c. 11. Al. ab Alex. l. 4. c. 15. Argiletum. Dempst. hic. Plin.
37 (1731) Discours sur la comédie « Lettre Française et Latine du Révérend Père François Caffaro, Théatin ; à Monseigneur L’Archevêque de Paris. Imprimée à Paris en 1694. in-quarto. » pp. -
rei, de qua agerem, maturo examine, juvenilis animi levitate elatus, ab illius vindicandæ partibus stabam, quo eam more P
38 (1752) Traité sur la poésie dramatique « Traité sur la poésie dramatique —  CHAPITRE VI. Histoire de la Poësie Dramatique chez les Romains. » pp. 145-175
es, ne voulut point qu’elles fussent profanées par les Comédiens. Nec ab Histrionibus pollui passa est. Tit. Liv. L’Atella
e plaisir des yeux à celui des oreilles : Equitis quoque jam migravit ab aure voluptas. Ep. 1. L. 2. On faisoit tout à cou
39 (1762) Lettres historiques et critiques sur les spectacles, adressées à Mlle Clairon « Lettres sur les Spectacles à Mademoiselle Clairon. — LETTRE VI. » pp. 98-114
rithe. 2. Act. 2. Scéne 1. 1. Cùm ergò favor interdicitur à nobis, ab omni Spectaculo auferimur. Tert. Lib. de Spect. c
40 (1579) Petit fragment catechistic « Que les jeux des théâtres et les danses sont une suite de la science diabolique, opérante par philaphtie et amour de soi-même contraire à la foi opérante par charité, fondement de la Cité de Dieu. » pp. 20-26
cus, et Histrio Theatrum mundir. Valerium Maximum libro 2. Alexandrum ab Alexandro, lib. 5 cap. 8, lib. 6 cap. 19. Plinium
41 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 1 « CHAPITRE VIII. De la Comédie les jours de fête. » pp. 159-179
ée que par quelque comédie : « Ne quis ambigat quod tunc maxime nobis ab humano genere defertur, cum virtutibus Deo omnipo
sse tous les plaisirs : « Frustra corpori esca subtrahitur, nisi mens ab iniquitate reveretur. » S. Léon. A quoi vous serv
42 (1666) La famille sainte « DES DIVERTISSEMENTS » pp. 409-504
« Magni viri post magnas curas, relaxandi animi gratia, moderatissime ab iis aliquid voluptatis assumunt, quam interdum si
uid voluptatis assumunt, quam interdum sic capere modestissimum est ; ab ea vero capi vel incerdum turpe et indecorum est.
bo afflictus, amicis vocatis ridens dixit, ut plauderent, quemadmodum ab histrionibus fieri solet Mimo peracto : eoque pac
virgines faciant, cum hæc et fieri sine pudore, et spectari libenter ab omnibus cernunt ? » Lactan. l. 6. de div. inst.
solebant virilem in modum tripudiare, non facturi detrimentum etiamsi ab hostibus suis spectarentur. » Seneca de tranquil
« Magni viri post magnas curas, relaxandi animi gratia, moderatissime ab iis aliquid voluptatis assumunt, quam interdum si
uid voluptatis assumunt, quam interdum sic capere modestissimum est ; ab ea vero capi vel incerdum turpe et indecorum est.
bo afflictus, amicis vocatis ridens dixit, ut plauderent, quemadmodum ab histrionibus fieri solet Mimo peracto : eoque pac
virgines faciant, cum hæc et fieri sine pudore, et spectari libenter ab omnibus cernunt ? » Lactan. l. 6. de div. inst.
solebant virilem in modum tripudiare, non facturi detrimentum etiamsi ab hostibus suis spectarentur. » Seneca de tranquil
n par les fous. aa. NDE Ici, avec le sens d'exactitude scrupuleuse. ab . NDE "Qu'il" dans l''original. ac. embas = en b
43 (1768) Observations sur la nécessité de la réforme du Théatre [Des Causes du bonheur public] «  Observations sur la nécessité de la réforme du Théâtre. » pp. 367-379
e ce genre de Comédie fût souillé par les Acteurs publics. » Juventus ab histrionibus pollui non Passa est. L’Historien d
44 (1648) Della cristiana moderazione del teatro. Detto la qualità delle Commedie pp. -272
Eutrapeliam nominat ; et in quantum per hanc virtutem homo refrenatur ab immoderatntia ludorum, sub modestia continetur. »
ione: cum verba ipsa sint oscena; ac res ipse osceniores. Quod vitium ab oscis; idest antiquissimis Campaniæ populis manas
« Quidam ludi sunt, qui ex se ipsis turpidimen hanent, et tales ludi ab omnibus vitandis sunt sicut ludi, qui in theatris
ale si legge, che il peccatore sarà preso da lei, « Peccator capietur ab illa. »gk Che dovremmo credere noi di Donne tanto
rsona particolari amatur lascivè, teneri camere publico, et abstinere ab actione occasionant alicui ruinam, quando potest
a proponendo questa domanda. « Petes. Virum Femina advertens se tangi ab alio affectu libidinoso, sensata sub peccata mort
oculorum distractio mete casta destruit. » Ed altrove dice. « Nisi te ab oculorumExhort.De timore. distractione continueri
debunt », e dice. « Clamat Apostolus. AbstineamusL. Cor. 6. 10. manus ab alienis: oculos ab aliena. » Quasi voglia signifi
 Clamat Apostolus. AbstineamusL. Cor. 6. 10. manus ab alienis: oculos ab aliena. » Quasi voglia significare a parere di un
ps. 118. cognoveris plausus, sono le parole del Santo, averte oculos ab his; ferva eos, ut erigas melioribus: erige ad Ce
osse videatur; tamen nisi erit sdem, qui se a pecuniis socio rum, qui ab eorum coniugi bus, manus oculos, animum cohibere
ntam cum eis habet necessitudinem, et convensentiam, ut vel Infantes, ab uberibus pendentes, si steat, et eos gectam in ul
Bernardo . « Cantant, ut placeant populo, quam Deo. Si sic cantas, ut ab aliis laudem queras, vocem tuam vendis. Habes in
m iustam fieri potest, v. g. si alia desit, vel’opus sit se occultare ab hoste, vel causare prosentatinnis, ut in Comediis
23. n. 22. Femina, que veste virili se vestit iustade causa, velati ab inimitis agnoscatur; vel ob honestansui; aut alte
segue un simil teno di dire dicendo, che non pecca mortalmente, « si ab sit scandalum, et intentio, periculumque libidini
nno le Donne discorrendo in scena. « Si Femina sciat, dice Filliucci, ab aliquo se turpiter amari, non peccat, quoties se
rrit, et occurrit potentia sensitiva, non discernit, nec unam separat ab alia, eo quod potentia est materialis, qua non ab
bus ìnstruunt ad vera, fictis alliciunt, imò impellunt ad peiora ? Si ab scenis obscena, sit Comediis impudicissima, qui h
; ut Diabolus possit sepe, et melius mortale venenem sine sulpicione, ab offendere. » Ma dichiariamo ancora più fondatamen
llum est peccatum, se ita ornare, et aspectibus virorum offerre, modo ab sit prava intentio; etiam sciret turpiter ab aliq
us virorum offerre, modo ab sit prava intentio; etiam sciret turpiter ab aliquibus esse amandam ». E prova la sua dottrina
sensitiva non ordinatur in aliquid utilè, sed potius avertit hominem ab aliqua utile consideratione; alio modo in quantum
genere licentia sit, dari tamen venia non potest, ut a decoro, atque ab officio verecundia discedat; quod unicuique morta
sibi excogitarunt, ut animum solatiis, modo his, modo illis exceptum, ab angore seinugerent. »l. 2. Proble. Alex. N. 18. P
all’istessa z. [NDE] Original : L’ aa. [NDE] Comprendre : nocciono ab . [NDE] Original : all’ ac. [NDE] Original : L’
45 (1761) Epître sur les spectacles « Epître sur les spectacles » pp. 3-14
la magicienne Armide aime d'un amour malheureux le chevalier Renaud. ab . [NDE] Sûrement Jean-Nicolas Servandoni (1718 - 1
46 (1685) Dixiéme sermon. Troisiéme obstacle du salut. Les spectacles publiques [Pharaon reprouvé] « La volonté patiente de Dieu envers Pharaon rebelle. Dixiéme sermon. » pp. 286-325
ay pas ce que vous en pensés, mais voicy ce qu’il en a dit : dæmones ab initio prospicientes sibi . Les demons depuis le
e, plures invenias quos magis periculum voluptatis, quam vitæ avocet ab hac sectaL. de spect. c. 2. . Et comme entre tou
t des viandes qui sont sacrifiées aux Idoles, si ventrem & gulam ab inquinamentis liberamus, quanto magis oculos, &am
p; gulam ab inquinamentis liberamus, quanto magis oculos, & aures ab idolothitis, & necrothitis voluptatibus absti
47 (1607) Prologue de La Porte, Comédien
haereticos, publiées entre 1587 et 1593 et plusieurs fois rééditées. ab . [NDE] Boyer transcrit à tort « de ». ac. [NDE
48 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre IX. Sentiments de S. Ambroise. » pp. 200-211
Actrice célèbre, qui était en son pouvoir : « Ut adolescentes doceret ab amore mulieri temperare, quam qui haberet in pote
49 (1579) De l’Imposture et Tromperie « Livre premier. Des jeux et autres observations séculières retenues de l’ancien Paganisme. Chapitre 22. » pp. 101-107
phrase, au sujet des joueurs, n’apparaît pas dans le texte biblique. ab . [NDE] Argument thomiste. ac. [NDE] Jeux utilisa
50 (1731) Discours sur la comédie « SECOND DISCOURS » pp. 33-303
iaste de Juvénal, et si l’on veut d’un Auteur assez récent, Alexander ab Alexandro, nous apprenons, dis-je, de ces Auteurs
excidio superfuerant, quasi pro summo deletæ urbis remedio circenses ab Imperatoribus postulabant. » Un Poète Chrétien de
contumeliose vociferari adversus Gregoriam cœpere, ne scenicis quidem ab ejusmodi petulantiâ abstinentibus. » L’Evêque fut
triones et eorum fautores taliter puniant et compellant, ut desistant ab idololatriis supradictis et eisdem similibus, quo
um est, dit ce Recteur dans son Mandement publié le 17. Janvier 1648. ab hoc ritu quem prava nonnullorum hominum imitatio
’un Evêque ne doit rien recevoir d’un excommunié. « Episcopum placuit ab eo qui non communicat, munus accipere non debere.
ennemis de Dieu : « Quod si adeò egebunt Ecclesia præstat perire quàm ab inimicis Dei aliquid capere. » Saint Ambroise écr
men Histrionibus inditum. » 43. [NDA] « Postquam lege hac fabularum ab risu ac soluto joco res avocabatur ; et ludus pau
vertantur, quod si facere contra interdictam tentaverint projiciantur ab Ecclesiâ. » Can[on]. 62. 213. [NDA] « Prohiben
deatur eorum peccatis communicare : sed postquam pœnituerint, possunt ab eis de his recipi decimæ. » 2. 2. q. 87, a. 2. ad
51 (1834) Discours sur les plaisirs populaires « Discours sur les plaisirs populaires, les bals et les spectacles » pp. 1-33
langue poétique, au créateur de nos trois scènes, au père du théâtre ab  ! » Cité maudite !…… Et les interprètes de nos po
ise latine du poète Jean-Baptiste Senteuil "Castigat ridendo mores", ab . [NDE] Référence à la statue de Corneille élevée
52 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 4 « CHAPITRE I. Du sombre pathétique. » pp. 4-32
a mis au nombre des livres défendus, intitulé, Quod universum animal ab unica anima substantia gubernetur. Mais comment l
soins à l'aimer, à lui plaire. » C'est assurément commencer le roman ab ovo (il faut des soins pour plaire, il n'en faut
53 (1731) Discours sur la comédie « TROISIEME DISCOURS » pp. 304-351
t Esprit a dit Eccles[iaste]. 32. 19. : « Qui quærit legem replebitur ab ea, et qui insidiose agit scandalisabitur in ea. 
Homil[ie]. 31. in Joan[nem]. 366. [NDA] « Noverit propter hæc forte ab antiquis fuisse decretum, nequi adolescentiores l
54 (1756) Lettres sur les spectacles vol. 2 «  HISTOIRE. DES OUVRAGES. POUR ET CONTRE. LES THÉATRES PUBLICS. —  HISTOIRE. DES OUVRAGES. Pour & contre les Théatres Publics. » pp. 101-566
quam Dei servus qui scripsit inter Beatos aut Sanctos fuerit relatus… ab humano quidem exemptus est judicio, ne de gloriâ
sanctum in nobis. Ab omni specie mala abstinete vos. Substrahatis vos ab omni fratre ambulante inordinatè. 1. ep. Paul ad
am cùm venisset Lacedemonem eâdem horâ expulerunt, quòd intellexerunt ab illo scriptum : Satiùs est abjicere arma quàm mor
fficia tacitè reputantem. Generosum nostis cultûs simplicioris amorem ab omni prorsùs abhorrentem luxuriâ, cum eâ ætate De
e ac verè sublimem esse hominem qui propriâ surgit altitudine, nullam ab externo apparatu amplitudinem mutuatus…. Nostis e
exarandæ auctor fuit. 110. Haud imitilis operæ esse videbitur, si ab aliis prætermissa non inutili sollicitudine colli
iceat, quibuscumque tandem productis rationum momentis, ea demum esse ab ultimis Populorum finibus eliminanda. Præterquam
ior. 114. Ne vos fideles mei, inquit Eminentissimus Archiepiscopus, ab illis seduci patiamini, qui in animarum regimine
copos ditionis ecclesiasticæ in solio duobus circiter abhinc mensibus ab ipsis subscripto cui nos etiam libenter subscrips
Lector secum ipse consideret ! …. Si duorum optio danda esset, mallem ab Histrionibus profanas fabulas agi, quàm sacras Hi
enter intersit Spectaculis, audiatque libenter fabulas, præsertim quæ ab Histrionibus venalibus exhibentur : & quoad f
s atque inutile…. Quis enim juvenes aut milites aut Senatores avelles ab ea vanitate ? Ad Theatrum, relicto opere quotidia
altem, quoad fieri poterit, minori ætate paeri & puellæ arceantur ab iis Spectaculis, ne à teneris Reipublicæ seminari
la gentis nostræ & Sanctorum…. Absit rem istam facere ut fugiamus ab eis ! Et si appropinquavit tempus nostrum, moriam
rysost, Tome X, page 223. 278. Article I du Titre VI. 279. Pylades ab Augusto objurgatus, quòd cum Bathyllo, eamdem art
55 (1776) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre dix-neuvieme « Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre dix-neuvieme. — Chapitre IX. Suite de la Rosiere. » pp. 213-230
laborieux. Non oderis laboriosa opera & rusticationem creatam ab altissimo. Eccl. VII. Nous avons parlé ailleurs
56 (1541) Affaire du Parlement de Paris « Procès-verbal de l’action intentée devant le Parlement de Paris par le procureur général du Roi aux “maîtres entrepreneurs” du Mystère des Actes des Apôtres et du Mystère du Vieil Testament (8-12 décembre 1541) » pp. 80-82
i même d’écriture profane. aa. [NDE] Les joueurs sont des artisans. ab . [NDE] Ils font une pause au milieu d’une proposi
57 (1574) Epître de saint Cyprien contre les bateleurs et joueurs de farces « Epître de saint Cyprien contre les bateleurs et joueurs de farces. » pp. 423-426
. [NDE] discourir = faire le tour de x en parlant (voir Cotgreave). ab . [NDE] ça = cela a. ac. [NDE] Pour bordeau = b
58 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 3 « Chapitre IV. Le Peuple doit-il aller à la Comédie ? » pp. 60-74
enfants de famille à qui on donne ces sentiments : « Deteriores facti ab aliquo nebulone qui eorum adolescentiam fregerit,
59 (1640) L'année chrétienne « De la nature, nécessité, et utilité des ébats, jeux, et semblables divertissements. » pp. 852-877
 » Raisons de cette joie. Du côté de Dieu. 23. [NDA] Tertull. « Dii ab invitis hostias non exigunt. » Du côté du prochai
 1. Pædag. c. 20. Eccl. 3. « Tempus amplexandi, et tempus longè fieri ab ampleribus. » Seconde raison, la condition de l’h
60 (1675) Entretien sur les tragédies de ce temps pp. 1-152
le eut, qu’il en pouvait hasarder encore une autre. Il donna Théodore ab  ; cette dernière ne réussit point. Et depuis pers
ll. Littérature, 2012. aa. [NDE] Corneille, Polyeucte martyr, 1641. ab . [NDE] Corneille, Théodore vierge et martyre, 164
61 (1647) Traité des théâtres pp. -
e remarqueChrysostome, Sermo 1, De verbis Esaiae “vidi Dominum, etc”. ab , qu’entre ceux qui hantaient ces Théâtres, et mê
rrompaient les mœurs et étaient pernicieux à la République »Alexander ab Alex[andro]. lib. 6, cap. 19. bj. Longtemps après
VIIIe s. Chrysostome, Sermo 1, De verbis Esaiae “vidi Dominum, etc”. ab Lactance, De Divinis Institutionibus, lib. 6. ca
bf. Macrobe, lib. 3, cap. 7. bg Budé, De Asse, lib. 5. bh Alexander ab Alex[andro]. lib. 6, cap. 19. Annales. Tacite, l
62 (1768) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre onzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littéraires, sur le théatre. — Chapitre VII. Fêtes de Théatre. » pp. 169-185
emaine sainte, par un bruit effroyable. Hélas ! cependant, nihil est ab omni parte beatum , foit faute d’argent, de tems
63 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 4 « CHAPITRE VIII. De la Folie. » pp. 163-179
erac, auteur de L'Histoire comique des Etats et Empires de la Lune. ab . [NDE] Boileau, Satire IV.
64 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 1 « LIVRE PREMIER. CHAPITRE I. Le Clergé peut-il aller à la Comédie ? » pp. 10-27
r état, et assure que les mêmes vérités regardent les laïques : « Cum ab omnibus Christianis, juxta Apostoli documentum, s
65 (1731) Discours sur la comédie « PREMIER DISCOURS SUR LA LETTRE DU THEOLOGIEN DEFENSEUR DE LA COMEDIE » pp. 2-32
aviter Deum offendant. « Spectacula, ludos, ludicraque id generis quæ ab Ethnicorum moribus originem ducunt, disciplinæque
66 (1759) Lettre de M. d'Alembert à M. J. J. Rousseau « Chapitre » pp. 63-156
tion. Je serais très affligé du soupçon d’avoir « violé leur secret » ab  ; surtout si ce soupçon venait de votre part ; pe
petite République et surtout dans Genève, affaiblissement d’Etat. » ab . [NDE] Ibid., p. 4 : « […] mais si c’était en ef
67 (1823) Instruction sur les spectacles « Chapitre V. Le but des auteurs et des acteurs dramatiques est d’exciter toutes les passions, de rendre aimables et de faire aimer les plus criminelles. » pp. 51-75
logues de Platon, passim. Ces textes figurent sur le site Obvil HDT. ab . [NDE] Ce paragraphe provient de Gérard, op. cit.
68 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 1 « CHAPITRE IX. Sentiments de Saint Augustin sur les Spectacles. » pp. 180-198
s dieux que le peuple croyait honorer par ces fêtes ! « Quanto studio ab urbe ludos ipsos scenicos abstulisset, si, etc. »
69 (1715) Dictionnaire de cas de conscience « COMEDIE. » pp. 739740-750
ri sine peccato propter aliquam necessitatem, vel causa se occultandi ab hostibus, vel propter defectum alterius vestiment
70 (1782) Le Pour et Contre des Spectacles « Premiere lettre de Mr. *** à Madame *** sur les spectacles » pp. 3-59
e. 5 sum. titulo & Il est mort en 1459. 1. Ne vos, fideles mei, ab illis seduci patiamini, qui in animarum regimine
ue Episeopos ditionis ecclesiasticœ, duobus circiter abhine mensibus, ab insis subscripto, cut nos etiam libenter subscrip
71 (1759) L.-H. Dancourt, arlequin de Berlin, à M. J.-J. Rousseau, citoyen de Genève « CHAPITRE I. Où l’on prouve que le spectacle est bon en lui-même et par conséquent au-dessus des reproches de M. Rousseau. » pp. 13-64
e une vengeance bien savoureuse, à Goa l’honneur de brûler des Juifs » ab  : pourquoi citer des goûts atroces pour en faire
blies, la Comédie serait bonne aux bons et mauvaise aux méchants. » ab . [NDE] Ibid., p. 24. ac. [NDE] Ibid., note (a
72 (1783) La vraie philosophie « La vraie philosophie » pp. 229-251
da est…. Non sumus ergo pares…, Præterea sanctum nihil est, & ab inguine tutum. Non matrona laris, non filia vir
73 (1766) Réflexions sur le théâtre, vol 5 « Réflexions sur le théâtre, vol 5 — REFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE CINQUIÈME. — CHAPITRE VIII. Comédie du Tartuffe. » pp. 161-179
attitudes, & couvre l’Auteur de ridicule : Servetur adimum qualis ab incapto processerit, & sibi constet. 5.° C’es
74 (1697) Histoire de la Comédie et de l’Opéra « HISTOIRE ET ABREGE DES OUVRAGES LATIN, ITALIEN ET FRANCAIS, POUR ET CONTRE LA COMÉDIE ET L’OPERA — CHAPITRE III » pp. 42-76
’esprit, le portent à Dieu, et nourrissent la piété dans les âmes. ab . [NDE] Il y a pourtant quelques coupures dans le
75 (1694) Lettre d’un théologien « Lettre d'un théologien » pp. 1-62
mpiété. Un Auteur plus moderne, nous « Quae sacrae, etc. » Alexander ab Alexandro 166 dierum genit. décrivant les spectac
n Psalm. Idem ho. 6.in 26. Mathaei. « Quae sacrae, etc. » Alexander ab Alexandro 166 dierum genit. In Floralibus, lib.I
76 (1600) Traité des Jeux comiques et tragiques « [Traité] » pp. 3-62
que nous verrons ci-après : l’Ecriture défend en termes exprèsEph. 5 ab , de nommer la paillardise, impureté, fol propos,
23. Pse. 16. Deu. 12 z Aug. de Civit. l. 2. ca. 26. et 27 aa Eph. 5 ab Eph. 4 ac 1. Cor. 11 aj Deut. 22. am Suet. in
77 (1845) Des spectacles ou des représentations scéniques [Moechialogie, I, II, 7] pp. 246-276
iâ, in Germaniâ, in Poloniâ, in aliisque regionibus, viri et mulieres ab Ecclesiæ sacramentis non excluduntur præcisè ob s
78 (1768) Réflexions sur le théâtre, vol 7 « Réflexions sur le théâtre, vol 7 — RÉFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE SEPTIÈME. — CHAPITRE II. De la Danse. » pp. 30-51
ille, Racine, Moliere, & au-tour de la médaille, Et qui pascuntur ab illis. Virgil. Peu de temps après ils se mirent n
79 (1607) Conviction véritable du récit fabuleux « letter » pp. 3-26
avec quelques omissions le texte du Récit touchant la comédie, p. 4. ab . [NDE] Adhérent = ici, acolyte. ac. [NDE] Il s’e
80 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 3 « Chapitre VII. Est-il de la bonne politique de favoriser le Théâtre ? » pp. 109-129
e forcené, qui peut rendre furieux et insensé : « Tragædia penè omnis ab optima civitate explodenda ; habet enim quamdam v
81 (1773) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre quatorzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littérairesn sur le théatre. — Chapitre IV [III]. La Grange & Destouches. » pp. 90-114
jusqu’au bout, selon le précepte d’Horace : Servetur ad imum qualis ab incapte processerit, & sibi constet. Mais il
82 (1666) Réponse à l'auteur de la lettre « letter » pp. 1-12
e révérence et d’humilité lorsqu’il traite des « saintes vérités ». ab . [NDE] Le P.Maillard, ennemi des jansénistes, éta
83 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre IV. Bassesse légale du métier de Comédien. » pp. 75-100
stres : « Non fuit Atheniensibus turpitudini, sed Romanis infamia, et ab honestate remota. » On cite quelquefois à l’honn
84 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 4 « CHAPITRE II. Le Théâtre purge-t-il les passions ? » pp. 33-54
mblée ! quelle fureur de dépense ! « Qui tetigerit picem inquinabitur ab ea, et qui communicaverit superbo inducet superbi
85 (1756) Lettres sur les spectacles vol. 2 «  HISTOIRE. DES OUVRAGES. POUR ET CONTRE. LES THÉATRES PUBLICS. — NOTICES. PRÉLIMINAIRES. » pp. 2-100
eregrini ob formidatam, non ita dudum alimentorum inopiam pellerentur ab urbe præcipites, sectatoribus disciplinarum liber
aliquibus generibus Musicorum aliisque nonnullis rebus sentiri potest ab omnibus, Dei Sacerdotes se abstinere debent ; qui
86 (1768) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre onzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littéraires, sur le théatre. — Chapitre VI. Du Fard. » pp. 143-168
n dissimulabat se nisi principem stare non posse, nihilque referre an ab hoste in acie an in foro sub creditoribus cadere
87 (1773) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre quatorzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littérairesn sur le théatre. — Chapitre IIbis. Autre suite du Fard. » pp. 61-89
idée & mise à mort : Lapidetur lapidibus ornata in mundo mulieri ab his quibus te lavisti & circumlinisti occulos
88 (1769) Réflexions sur le théâtre, vol 8 « Réflexions sur le théâtre, vol 8 — RÉFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE HUITIEME. — CHAPITRE III. Réformation de l’Abbé de Blesplas. » pp. 55-81
ens ne souffroient pas que les Acteurs publics y jouassent : Juventus ab histrionibus pollui non est passa. Le Sénat Romai
89 (1752) Traité sur la poésie dramatique « Traité sur la poésie dramatique —  CHAPITRE XII. De la Déclamation Théatrale des Anciens. » pp. 336-381
ent, vocem cubantes sensim excitant, eandemque, cùm egerunt, sedentes ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipi
90 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre V. Infamie civile des Comédiens. » pp. 101-125
infamiæ maculis aspersi, turpitudinibus subjecti, ut Pagani et Judai, ab accusatione prohibentur. » (4. Q. 1. C. 1.) Un So
91 (1763) Réflexions sur le théâtre, vol. 2 « Chapitre VI. Suite de l’infamie civile. » pp. 126-152
de plus méprisable dans la populace : « Quia vilissima a plebe capita ab antiquo fuere ». Parmi nous ils n’ont aucun rang,
92 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 3 « Chapitre IX. Sentiments de S. Cyprien et de quelques autres Pères. » pp. 175-201
l’enfer, « perniciose in sæculo saginatos ad æterna supplicia deducit ab hac pravitate et dedecore revoca ». Epist. ad Mer
93 (1825) Des comédiens et du clergé « Des comédiens et du clergé. —  De certaines processions ou cérémonies religieuses, pratiquées par le clergé, et qui sont ou ont été beaucoup plus nuisibles au culte et a la morale publique que les comédies représentées sur nos théâtres.  » pp. 201-340
. « Ils portent un long bonnet, dit l’auteur des Délices de l’Espagne ab , couvert de toile de batiste de la hauteur de tro
] La Fierte est la châsse qui contient les reliques de saint Romain ab . [NDE] Juan Alvarez de Colmenar, Les delices de
94 (1694) Réfutation d’un écrit favorisant la Comédie pp. 1-88
a la vertu d’Eutrapélie,In quantum per hanc virtutem homo refrænatur ab immoderantia. Iudorum sub modestia continetur. Ib
ere jucunditatem. Ibid. In quantum per hanc virtutem homo refrænatur ab immoderantia. Iudorum sub modestia continetur. Ib
95 (1768) Réflexions sur le théâtre, vol 10 « Réflexions sur le théâtre, vol 10 — RÉFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE DIXIEME. — CHAPITRE II. Anecdotes de Théatre.  » pp. 41-71
rai que la marche fut un peu dérangée par le mauvais tems : Nihil est ab omni parte beatum. Le troisiéme jour, l’ode, l’él
96 (1774) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre seizieme « Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. — Chapitre VII. Autre suite de diversités curieuses. » pp. 173-202
e la main, de la langue & des services : Munus à manu, à linguâ, ab obsequie. Donner grossiérement de l’argent ou d’
97 (1768) Réflexions sur le théâtre, vol 7 « Réflexions sur le théâtre, vol 7 — RÉFLEXIONS. MORALES, POLITIQUES, HISTORIQUES, ET LITTÉRAIRES, SUR LE THÉATRE. LIVRE SEPTIÈME. — CHAPITRE VI. Suite de la Danse. » pp. 140-167
mulieris vincula sunt, qui placet Deo effugit illas, peccator rapitur ab ea. Eccl. 7. Le fameux passage du Cantique, Ma bi
98 (1765) Réflexions sur le théâtre, vol. 4 « CHAPITRE III. Est-il à propos que les jeunes gens aillent à la Comédie ? » pp. 55-83
rseille, même Païens, comme le rapporte, d'après Valère Maxime, Alex. ab Alexand. Génial. Dier.(L.  5. C.  16.). Ils ne so
99 (1773) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre treizieme « Réflexions morales, politiques, historiques,et littéraires, sur le théatre. — Chapitre I.  » pp. 3-35
porté ni honneur ni argent de la Capitale des Tectosages. Nihil est ab omni parte beatum. Les doctes suffrages, & l
100 (1773) Réflexions morales, politiques, historiques et littéraires sur le théatre. Livre quatorzieme « Réflexions morales, politiques, historiques, et littérairesn sur le théatre. — Chapitre I. De la Pudeur. » pp. 4-35
e, de s’habiller, font son portrait : In visu cognoscitur vir, & ab occursu faciei ; amictus corporis, risus dentium,
/ 113