Interrogante autem eam uicina cur ita inconsolabiliter fleret « Non discessum eius inquit, sed pallium, quod ei reliqui, fleo. » Fabula indicat non amatores, sed eorum bona a meretricibus amari.

Abstemius 88 De eqvo incvlto sed veloci et cæteris evm irridentibvs EQui complures ad circenses ludos fuerant adducti pulcherrimis phaleris ornati, præter unum quem cæteri ut incultum, et ad huiusmodi certamen ineptum irridebant, nec unquam uictorem futurum opinabantur. […] Fabula indicat non ex habitu, sed ex uirtute homines iudicandos.

Cogitanti mihi uir magnifice cui potissimum dono darem hunc apologorum libellum, quem ut alium a me superioribus annis editum, et illustri principi Octauiano dedicatum hecatomythium de numero Fabularum nuncupaui, tu non hoc modo, uerum etiam maiori dignus munere occurristi, non quia utroque parente clarissimo ortus sis (multi enim generosis orti parentibus et a maiorum uirtutibus degenerantes dedecori suis fuere), nec quia amplas diuitias et opes possides, (multi enim locupletissimi indocti incultique sunt, quos Diogenes ille Sinopæus oues aureo indutas uellere nuncupabat), sed quia ut multorum et Benentis nostri præcipue sermone accepi ita omni uirtutum genere fulges, ita litteras et litteratos amas, ut maiorum tuorum gloriam non modo æques, uerum etiam superes. Diuitiis uero non incumbis, ut draco ille peruigil, qui aurea mala seruabat, sed eas ad liberalitatem confers, et hoc famis tempore, ne homines inedia pereant, multorum succurris inopiæ. […] Tu uero pro tua humanitate hoc exiguum Abstemii tui munus læto animo et serena fronte suscipe, non rem, sed dantis animum, uoluntatemque considerans.

Forte canis quondam, nullis latratibus horrens nec patulis primum rictibus ora trahens, mollia sed pauidae summittens uerbera caudae, concitus audaci uulnera dente dabat. […] Non hoc uirtutis decus ostentatur in aere, Nequitiae testem sed geris inde sonum.

Abstemius 127 De pastore gregem svvm adversvs Lvpvm hortante PAstor, qui magnum caprarum ouiumque gregem habebat, uidens gregem suum cottidie Lupi escam fieri, ac minui, oues et capras congregans longa eas oratione hortatus est ne uellent lupum formidare, quom essent numero plures, et cornibus, quibus Lupus careret insuper armatæ, sed uellent unanimiter, et auxilio mutuo sese ab illius impetu et furore defendere promittens se quoque eis non defuturum. […] Tunc pastor secum « Impossibile est inquit mutari posse naturam. » Fabula indicat homines natura ignauos ac meticulosos non solum conspectu sed etiam hostium fama terreri, nullaque ducis oratione ad uirtutem accendi.

Quod huius litteræ, exigit enunciatio. » Ille uero hiabat sed absque uoce. […] » At puer uersutus « Non est inquit arduum dicere.a. sed si.a. dicerem, uellet ut.b. discerem et.c.

Abstemius 109 De cane adversvs lvpvm asino non opitvlante qvia sibi panem non dederat CAnis molossus non modo ad lupos sed etiam ad Vrsos expugnandos ualidus, cum Asino, qui saccum panibus plenum ferebat, longum iter fuerat ingressus. […] At ille non solum panem non dabat, sed canem irridens illi ut secum herbas pasceret, consulebat.

Quisque igitur eum solari et, ut bono animo esset hortari, quoniam deus clæmentissimus pater ei ignosceret, quia non uoluptatis, sed recuperandæ sanitatis causa opus tale patrasset. « At ego inquit istud non fleo sed quod tantam dulcedinem citius expertus non sum. » Hæc indicat fabula (humanam naturam adeo peccatorum illecebris delectari, ut uitiorum uoluptatem facile uirtutum amaritudini anteponant.)

Pauper hanc paruam tanti laboris mercedem ratus renuit primo sed quom paulo post nonaginta peteret, diues uix ut octoginta daret, poterat adduci. […] Mendicus tandem qui centum recusarat aureos, inopia urgente aureis decem acceptis ad fortunam se contulit multis eam rogans precibus, ne in diuitem plures uellet conferre diuitias, quæ illi molestæ et graues admodum erant, sed in se potius uellet esse benigna, qui a teneris annis in perpetua uixerat inopia.

Pauo autem secum dicebat « Non pennæ te formosam, sed rostrum et ungues efficiunt, quorum timore nulla ex nobis audet tecum de formositate certare. » Fabula indicat a multis res potentiorum non tam ueritate quam timore laudari.

Nam usum Veneris admodum mihi obesse sentio, et uirga amplius non arrigitur. » Fabula indicat multos non amore uirtutis et Dei, sed timore pœnæ et impotentia consuetis uitiis solere desistere.

Hunc Fortuna nouis gaudentem prouida rebus admonet, indignam se quoque ture dolens : Nunc inuenta meis non prodis munera templis atque alios mauis participare deos ; sed cum surrepto fueris tristissimus auro, me primam lacrimis sollicitabis inops.

Interrogantibus autem cæteris pastoribus, cur ouem suspendisset, aiebat. « Pellis quidem ut uidetis est ouis, opera autem erant lupi. » Hæc indicat fabula (homines non ex [h]abitu, sed ex operibus iudicandos, quoniam multi sub uestimentis ouium lupina faciunt opera.)

Vt igitur illius petulantiam et procacitatem retunderet, quoties eum conuiciantem audiebat, nil respondebat, sed uesicam uento plenam, in qua fabas concluserat, concutiebat.

Dentes enim non habes. » Fabula indicat multis non animum nocendi, sed uires deesse.

Vulpes illac iter habens quom hoc esset intuita, « Non uiribus inquit mi rex istinc euades, sed ingenio.

Hunc genitrix facili cupiens procedere gressu, talibus alloquiis praemonuisse datur  : Ne tibi transuerso placeant haec deuia, nate, Rursus in obliquos neu uelis ire pedes ; sed nisu contenta ferens uestigia recto, innocuos proso tramite sista gradus.

Miserunt ergo morionem quendam ad aliud templum propinquum, ut inde turibulum afferret, qui profectus, quum quid esset turibulum nesciret, crucifixum ligneum quem ibi forte offendit, humeris tollens attulit sacerdotibus, qui ridentes, quum non crucifixum, sed turibulum uelle dicerent. « At ego inquit fatuus nihil ibi hoc magis tribulatum inueni. » Fabula indicat res peragendas fatuis non committendas.

» « Nulla respondit canis ratione hoc facio, sed quia ita mihi insitum est a natura. » Fabula exprimit naturam auarorum, qui multis rebus abundant, quibus neque ipsi fruuntur neque alios frui patiuntur.

Contra Accipiter non staturam, sed uires spectari oportere dicebat.

Et prior : Heus, inquit, praeruptis ardua saxis linque, nec hirsutis pascua quaere iugis ; sed cytisi croceum per prata uirentia florem et glaucas salices et thyma grata pete.

Abstemius 142 De lvpo oves invadere volente sed impedito LVpus et leo contracta inter se amicicia uictum quæritabant, quum Lupus audito ouium balatu « Confide inquit amice.

Ille refert : Nunc laeta quidem bona sola fateris et nostris frueris imperiosa malis ; sed cum pulchra minax succidet membra securis, quam uelles spinas tunc habuisse meas !

Alium enim uirum tibi inueni isto longe formosiorem, qui prioris desyderium facile mitigabit. » At mulier doloris impatiens, ut quæ maritum ardenti amore prosequebatur, non modo uerba parentis non admittebat, sed intempestiuam alterius mariti mentionem accusabat.

Abstemius 28 De rvstico et mvre RVsticus quidam erat admodum pauper, sed adeo facetus ut ne calamitatis quidem tempore natiui leporis obliuisceretur.

Tunc cæteri hæc uidentes secum dicebant. « Non est profecto, non est uultui temere credendum. » Hæc fabula innuit non ex uultu sed ex operibus homines iudicandos, cum sub ouilla pelle sæpe atroces lupi delitescant.

Quod quum uir mitis fecisset, non modo promissa non soluebat, sed hominem morte dignum esse dicebat.

Non mihi sed boui hunc exhibent honorem. » Fabula indicat pauperem cunctis odiosum esse diuitibus uero ab omnibus honorem exhiberi.

Hunc ubi siluarum repetentem lustra suarum ieiunum coniux sensit adesse lupa : Cur, inquit, nullam referencs de more rapinam, languida consumptis sed trahis ora genis ?

Illa gemens fractoque loqui uix murmure coepit (nam solitas uoces ira dolorque rapit) : Nulla quidem medio conuenit in aggere forma quaeque oculis olim sit repetenda meis, sed cruor et ualidis in nos directa lacertis ostendunt aliquem tela fuisse uirum.

Nec mora, praedictae segeti caput intulit horrens, poena sed indignum congeminata facit.

» « Ego inquit mi domine rex non terciam modo partem, sed totum ceruum tuum esse non inficior. » « Ecquis inquit leo te ita sapienter docuit respondere ? 

Fabula indicat multos quæ facienda sunt laudare, sed qui ea facere uelint, paucos reperiri.