/ 32
1 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 133. De grammatico docente asinvm » p. 722
onfideret. Respondit uir imprudens non recusare se ab eo interimi, si hoc spatio temporis Asinus ille legere et scribere ne
si hoc spatio temporis Asinus ille legere et scribere nesciret. Amici hoc audientes admirabantur, increpabantque hominem, q
m, uerum etiam impossibilem facere promisisset, timebantque ne exacto hoc tempore a principe occideretur, quibus ille respo
tempore a principe occideretur, quibus ille respondebat. « Ante quam hoc tempus elabatur, aut Asinus morietur, aut princep
2 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — [Épître d’Abstemius à D. Angelus] »
tauiano dedicatum hecatomythium de numero Fabularum nuncupaui, tu non hoc modo, uerum etiam maiori dignus munere occurristi
ruigil, qui aurea mala seruabat, sed eas ad liberalitatem confers, et hoc famis tempore, ne homines inedia pereant, multoru
t, multorum succurris inopiæ. Cæteras uirtutes tuas laudo et admiror, hoc autem pietatis opus quibus laudibus efferre debea
pietatis opus quibus laudibus efferre debeam, non inuenio. Sed tu non hoc facis, ut humanam gloriam consequaris. Non enim h
am mei in te amoris et obseruantiæ testem. Tu uero pro tua humanitate hoc exiguum Abstemii tui munus læto animo et serena f
3 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 129. De viro qvi vxori se ovvm peperisse dixerat » p. 
um, et silentio dignum mihi hac nocte contigit, (cum illa enim cubans hoc dicebat) quod enarrarem, si a te non efferri arbi
mare. Tunc Maritus quasi uerbis illius fidem haberet, « Peperi inquit hoc ouum (dormitum enim proficiscens ouum secum attul
enim proficiscens ouum secum attulerat). Sed caue si me ames, ne cui hoc dicas. Tute enim nosti quanto dedecori mihi esset
4 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 39. [DE MILITE ET LITVO] » p. 370
irmes quae tamen acta meis. Sed tantum uentis et cantibus arma coegi, hoc quoque summisso (testor et astra) sono. Ille resu
lorque rapit. Nam licet ipse nihil possis temptare nec ausis, saeuior hoc , alios quod facis esse malos.
5 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 51. De viro et vxore bigamis » p. 
tem caponis, quem in cœnam utriusque coxerat, dedit dicens. « Do tibi hoc pro anima prioris uiri. » Quod audiens maritus ac
ersito pauperi reliquum caponis dedit dicens. « Et ego quoque do tibi hoc pro anima uxoris meæ defunctæ. » Sic illi, dum al
6 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 118. De viro de morte patris piscicvlos sciscitante » p. 
s integros et illæsos reponebat. Interrogatus a magistro conuiuii cur hoc faceret, « Meus inquit pater ante hoc biennium hi
rogatus a magistro conuiuii cur hoc faceret, « Meus inquit pater ante hoc biennium his in regionibus naufragio periit, nec
7 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — [Liminaires] »
nitate perspicacissimisque sententiis scatent. Nam quid modo dicam de hoc apologorum libello nuper impresso, in quo perspic
se reuoluerem, indignum tantis meritis, tantaque sapientia munusculum hoc esse cernebam. Hanc tandem dubitationem meam amou
ultu ita placido et serena fronte suscepit, ut sperare merito possem, hoc tibi qualecunque fore non ingratum. Non mediocrit
is sunt ad æditionem cohortati. Non putaui igitur tam humano principi hoc munus ingratum futurum, quod tot eruditis uiris a
rum, quod tot eruditis uiris ante placuisse cognoueram. Accipe igitur hoc , quicquid est libelli ab Abstemio tuo, cuius ment
inorum tyrannum ducem exercitus sui eligere uolentes Stesichorus pœta hoc apologo deterruit. « Equus dicens solus pascebat
m toleraret, nec ullo pacto reduci posset, nonne Agrippa Menenius eum hoc apologo reuocauit ? « Olim inquiens Quirites huma
8 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 119. De cane plvviam timente, qvia ferventi aqva fverat excoctvs » p. 
uoties pluebat domo egredi non audebat. Interrogatus ab alio cane cur hoc faceret. « Quia inquit quondam feruenti aqua exco
9 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 184. De insano sapientiam vendente » p. 
m incussit, longumque filum dedit, dicens « Eris sapiens, si quousque hoc filum protenditur ab insanis et furiosis abfueris
10 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 107. De aqvila in pvlchritvdine se cæteris avibvs præferente » p. 
ente AQuila se in pulchritudine cæteris auibus præferebat, cunctis hoc uerum esse affirmantibus. Pauo autem secum diceba
11 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 189. De viro sepem destrvente vt invtilem » p. 
us et hominibus facta peruia, a cunctis depopulata est. Dominus uineæ hoc conspicatus se ipsum stulticiæ accusabat, quod se
12 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 32. De canibvs vrbanis villaticvm inseqventibvs » p. 
ui forte ibi aderat, ad suos conuersus milites. « Commilitones inquit hoc spectaculum nos admonet, ne fugiamus, quom præsen
13 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 42. De trabe bovm pigritiam increpante » p. 
Cui boues « Irrides nos responderunt ignara quæ te pœna maneat. Onus hoc nos cito deponemus, tuum autem tu quoad rumparis,
14 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 50. De heremita et milite » p. 
i. Cui miles « Faciam inquit quod mones pater. Eo enim uentum est, ut hoc tempore milites neque stipendia exigere ualeant,
15 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 170. De leone a vvlpe edocto vt posset e vincvlis exire » p. 
queum trahebat, eo arctius detinebatur. Vulpes illac iter habens quom hoc esset intuita, « Non uiribus inquit mi rex istinc
16 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 93. De leone porcvm sibi socivm eligente » p. 
solum societatem uoluit inire, rogatus autem causam respondit. « Quia hoc animal adeo fidum est, ut amicos et socios suos i
17 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 135. De morione crvcifixvm pro tvribvlo afferente » p. 
fixum, sed turibulum uelle dicerent. « At ego inquit fatuus nihil ibi hoc magis tribulatum inueni. » Fabula indicat res pe
18 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 157. De servo qvi asinvm heri e rvpe deiecit » p. 
re cogeretur mentitusque est domino illum sponte sua se deiecisse. Ob hoc dominus seruum compellebat omnia humeris suis fer
19 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 164. De capra prohibita a cane hortvm intrare » p. 
rohibes, quæ tibi nulli sunt usui ? » « Nulla respondit canis ratione hoc facio, sed quia ita mihi insitum est a natura. »
20 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 14. [DE SIMIA] » p. 364
pit turpissima uocem, dum generis crimen sic abolere cupit : Iuppiter hoc norit, maneat uictoria si quem ; iudicio superest
21 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 23. [FABVLA DE VENDITORE BACCHI] » p. 307
ni reuerentia fati, atque eadem retines funera nostra manu. Conuenit hoc illis quibus est permissa potestas an praestare m
22 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 68. De asino, qvi hero ingrato serviverat » p. 
Nam quamuis ei multo tempore sine offensa seruiuerim, tamen non uult hoc unum delictum tot meis pristinis beneficiis compe
23 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 136. De serpente saxo oppresso » p. 640
m, ut a se onus amoliretur, pollicitus ingentem se illi Thesaurum, si hoc faceret, daturum. Quod quum uir mitis fecisset, n
24 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 7. [FABVLA CANIS MORDACIS] » p. 332
ta rapit dementia sensum, munera pro meritis si cupis ista dari ? Non hoc uirtutis decus ostentatur in aere, Nequitiae test
25 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 30. [DE HOMINE ET PORCO] » p. 583
us cor quaereret apri, impatiens fertur quod rapuisse cocus, rusticus hoc iustam uerbo compescuit iram, affirmans stultum n
26 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 148. De leone irato contra cervvm lætvm morte leænæ » p. 
non cum aliis reginæ mortem fleat. Cui ille « Fecissem inquit nisi me hoc facere prohibuisset. Aduenienti enim mihi felix e
27 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 180. De avaro nimis agros cvstodiente » p. 
ustodiam agri parum fructus illi reddebant. Consultus autem deus unde hoc accidisset, ita respondit. « Ipse mali tanti caus
28 (0400) Fabvlae Aviani « Avianus 22. [DE CVPIDO ET INVIDO] » p. 580
is optat ouans : nam petit extinctus ut lumine degeret uno, alter ut, hoc duplicans, uiuat utroque carens. Tum sortem sapie
29 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 145. De viro divite et viro litterato » p. 
terat, quom uterque multos fautores haberet, sed plures diues. Tandem hoc pacto compertum est doctrinam gaza præstantiorem
30 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — [Postliminaires] »
audia pauca cupis, Romano lusus mixtos sale scomma iocosque Hoc habet hoc sumas candide lector opus. Lvdovici Pallioli
31 (1692) Fables choisies, mises en vers « Livre cinquiéme. — VIII. Le Cheval et le Loup. » p. 187
, qui l’auroit à son croc. Eh ! que n’es-tu Mouton ? car tu me serois hoc  : Au lieu qu’il faut ruser pour avoir cette proye
32 (1893) Les fabulistes latins depuis le siècle d’Auguste jusqu’à la fin du moyen âge. Tome I : Phèdre et ses anciens imitateurs directs et indirects pp. -818
equel il avoue que la pensée de ses œuvres appartient à Ésope : Sive hoc ineptum, sive laudandum est opus, Invenit ille, n
cis voluptatibus aures à forensi asperitate respirare non ignoras, et hoc figmenti genus a veri professoribus usque adeo no
qui, en lettres d’or et d’azur, porte l’avertissement suivant : « In hoc pulcherrimo codice continentur nonnulli poetæ Lat
libeat alienis bonis, Suoque potius habitu vitam degere, Æsopus nobis hoc exemplum prodidit ; Tumens inani Gragulus super
libeat alienis bonis, Suoque potius habitu vitam degere, Æsopus nobis hoc exemplum prodidit. Tumens inani Gragulus superb
magnum se vellit proferre, suaque pocius modico ornetur. Æsopus enim hoc exemplum per fabula prodidit nobis. Tumens garu
magnum se vellit proferre, suaque pocius modico ornetur. Æsopus enim hoc exemplum per fabulam prodidit nobis. Tumens gra
libeat alienis bonis, Suoque potius habitu vitam degere, Æsopus nobis hoc exemplum prodidit. Tumens inani Gragulus superb
bis si non erubesceres ut et tuas uestes amasses et quod natura dedit hoc tibi sufficeret ? Nec ab aliis passus es iniuriam
. — « Ex Proprietario super prefacionem in Bestiarium. Argumentum. Ad hoc dicit idem in libro primo : Animalia quedam sunt
et, ut redires ad splendorem pristinum decoris tui ! Ego te inveni in hoc loco jacentem. Potius mihi escam quero, nec ego t
ales sunt et morales Æsopi fabulæ, de quibus exempli causa non nullas hoc in loco placuit breviter inserere. Nam etsi legen
toriale. (Livres I-VII.) Le texte finit aux mots : « … nisi te scire hoc sciat alterius… » — La fin du chapitre CXXXVII et
m diligentia impensis Antonii Kobergers prefate ciuitatis ciuem (sic) hoc fine terminatum. De quo cunctipotenti deo honor :
ea jussu Romuli imperatoris Romanorum fuit translatus in latinum ; et hoc propter filios ejus quos voluit instrui per doctr
sas componeret ad removendum curas publicas : qui recusare non valens hoc opus composuit in græco : qui ipse fuit græcus et
ui en soit resté. Le frontispice en est ainsi conçu : Continentur in hoc Volumine, Æsopi fabulæ. LXIIII. interprete Salone
Waltherus. Vt autem eius liber honestius reciperetur, intitulauit eum hoc nomine, quod nomen forsan cuiusdam nobilis vel su
lve reatum. Christi centeno, cum mille, decem et tribus, anno Templum hoc Victoris struxit regalis honoris. La règle de ce
r ce feuillet le contenu du manuscrit est indiqué en ces termes : In hoc libro continentur hi poetæ manuscripti : Catonis
lens homines communiter informare quid agere vel quid vitare debeant, hoc opus in grecia composuit, et fingit bruta animali
it, et fingit bruta animalia et irationabilia loqui, nobis volens per hoc cavere cavenda et sectari sectanda. Nam quod fing
da. Nam quod fingit gallum loqui et lupus (sic), ut patet in littera, hoc totum est figurative, significanter ut sic quod m
Waltherus. Vt autem eius liber honestius reciperetur, intitulauit eum hoc nomine, quod nomen forsan cuiusdam nobilis vel su
quel le contenu du volume est indiqué dans les termes suivants : « In hoc libro continentur : Albertanus de consolatione et
tum. 3. Liber Theodori : Eclogam continet inter Pseustim et Alethiam, hoc est, inter Errorem et Veritatem, etc. 4. Henricus
lectoris est delectatio fabularum et instructio bonorum morum, et per hoc patet quod supponitur ethice, vel morali scientie
d supponitur ethice, vel morali scientie, quia de moribus tractat. Et hoc est cui parti vel philosophie supponatur. Libri t
tea jussu Rhomuli imperatoris Romanorum fuit translatus in latinum et hoc propter filios ejus quos voluit instrui per doctr
sas componeret ad removendum curas publicas : qui recusare non valens hoc opus composuit in græco ; quia ipse fuit græcus,
orma tractatus est congregatio vel multiplicatio vel documenta quæ in hoc libro continentur. Forma tractandi est modus vel
omnes homines communiter informare quid agere et quid vitare debeant, hoc opus composuit in quo fingit bruta irrationalia a
quo fingit bruta irrationalia animalia et inanimata loqui nobis ; per hoc inconveniens docet nos cavere cavenda, et sectari
ri sectanda ; nam fingit gallum loqui et lupum, ut patet in littera ; hoc est totum figurative : ut id quod minus videtur i
C)um aīaduerterē quam plurimos hoīes er-||rare, etc. In fine : Opus hoc bonis dogmatib’ refultū continēs in||se hos libro
la bibliothèque du marquis de Morante. 1507. Continentur in hoc Volumine. || Aesopi fabulae LXIII. interprete Sa
cette édition classique coté x. x. 83. Th. subst. —  Continentur in hoc  || volumine.  || Esopi Phrygis fabulae CCXIIII. e
trālatae. || Laurentii Abstemii Maceratensis Hecatomythium primum, || hoc est centum fabulae. | Eiusdem Hecatomythium secun
primum, || hoc est centum fabulae. | Eiusdem Hecatomythium secundum, hoc est centum || fabulae. || Eiusdem Libellus de ver
trālatæ. || Laurentii Abstemii Macera-||tensis Hecatomythium pri-||mū hoc est centū fabulæ. || Eiusdem Hecatomythium se||cu
ium pri-||mū hoc est centū fabulæ. || Eiusdem Hecatomythium se||cundū hoc est centū fabulæ. || Eiusdem libellus de verbis c
criptæ, et marginalibus Adnota-||mentis illustratæ, cum scholiis || … hoc si-||gno * prænotatis. || Theodulus Ægloga. || Fa
er. Solue grates igitur loculos : nec parcito nummis :       Paruulus hoc paruo venditur ere liber. Au-dessous de ces vers
Alienum est omne quicquid optando evenit. Ab alio expectes laudem de hoc quod alteri feceris… Fol. 26. Collecta de proverb
mitif. Spargi et arari lini semen aves omnes cum viderent, pro nihilo hoc habuerunt, Hyrundo autem hoc intellexit. Romulu
emen aves omnes cum viderent, pro nihilo hoc habuerunt, Hyrundo autem hoc intellexit. Romulus de Nilant. Jamdudum, cum om
um, cum omnes aves arari et spargi semen lini viderent, et pro nihilo hoc haberint, et periculum quod illis de hoc opere de
lini viderent, et pro nihilo hoc haberint, et periculum quod illis de hoc opere de cetero imminebat non perviderent, fabulæ
oc opere de cetero imminebat non perviderent, fabulæ ferunt Yrundinem hoc intellexisse. Dérivé. Dum primo lina seminari v
et on lit : « Liber… iste primo grece conscriptus est ab Esopo ; post hoc a Romulo imperatore romano ad instruendum filium
mitif. Néant. Romulus de Nilant. Bubalus inquit in judicio senioris hoc constare. Dérivé rythmique. Tunc respondit Bubal
tur ex antiquo codice ita ut res erat descripsisse. Ego tamen dicerem hoc esse epimythium fabulæ IV, nisi in Codice Perotti
unt diem suum obiisse ann. C. N. ciɔcccv ; modo subobscure aliquid ex hoc libro tribuunt magistro Romulo : quatenus fortass
/ 32