/ 57
1 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 129. De viro qvi vxori se ovvm peperisse dixerat » p. 
gnum portentum, et silentio dignum mihi hac nocte contigit, (cum illa enim cubans hoc dicebat) quod enarrarem, si a te non e
quasi uerbis illius fidem haberet, « Peperi inquit hoc ouum (dormitum enim proficiscens ouum secum attulerat). Sed caue si m
ns ouum secum attulerat). Sed caue si me ames, ne cui hoc dicas. Tute enim nosti quanto dedecori mihi esset, si ex uiro gall
2 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 30. De divite qvodam et servo » p. 
are. Ille his uerbis sæpius irritatus statuit hero par referre. Semel enim in herum conuersus. « Vtinam inquit rex stultorum
enim in herum conuersus. « Vtinam inquit rex stultorum essem. In toto enim terrarum orbe nullum meo latius esset imperium, e
3 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 197. De bobvs sperantibvs pascere qvi ad arandvm dvcti svnt » p. 
huiusmodi somnio fidem adhibere, quod falsum esse deprehendetis. Ego enim somniaui uos hodie araturos. Hominum enim somnia
sum esse deprehendetis. Ego enim somniaui uos hodie araturos. Hominum enim somnia quam brutorum ueriora esse consueuerunt. »
4 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — [Épître d’Abstemius à D. Angelus] »
nere occurristi, non quia utroque parente clarissimo ortus sis (multi enim generosis orti parentibus et a maiorum uirtutibus
decori suis fuere), nec quia amplas diuitias et opes possides, (multi enim locupletissimi indocti incultique sunt, quos Diog
on inuenio. Sed tu non hoc facis, ut humanam gloriam consequaris. Non enim hic mercedem recepturus es. Non in eorum numero r
5 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 113. De pecvnia potivs ad malos qvam ad bonos accedente » p. 
erare usuram facere, et alios spoliare te magistra non didicerunt. Hæ enim res ad sese me trahere solent. » Tunc uirtus « Ma
i mei in paupertate degant quam sese his uitiis contaminent. Vtrisque enim cito moriendum est. Boni in terrarum orbe gloriam
6 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 86. De vvlpe carnem leporis cani lavdante » p. 
aro tibi usui esse non potest ? Cape potius leporem illum (non procul enim lepus aberat), cuius carnem suauissimam mortales
s post diebus Lepus conueniens Vulpem uehementer eam accusabat (uerba enim eius audiuerat) quod se Cani demonstrasset. Cui V
7 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 80. De vidva et asino viridi » p. 
eius quam contemnendæ essent populi uoces hac arte monstrauit. Iussit enim asinum album, quem uidua habebat, uiridi colore d
ierunt admirari. « Itidem inquit ad uiduam commater, eueniet tibi. Si enim uirum acceperis per aliquot dies eris fabula uulg
8 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 31. De vidva virvm petente » p. 
uam conueniens « Reperi inquit tibi uirum ex animi tui sententia. Est enim uir prudens, et ad res gerendas natus et genitali
« Abi hinc inquit in malam rem cum isto marito tuo tam illepido. Etsi enim coitus appetens non sum uolo tamen habeat, quod n
9 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 178. De tvrdo per viscvm capto » p. 
um mortis dolore excrucior, quantum quod meæ res me perimunt. » Aiunt enim uiscum ex turdorum stercore procreari. Fabula in
10 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 3. De accipitre colvmbam inseqvente » p. 
rustico captus est. Quem blande, ut se dimitteret, obsecrabat. « Non enim te læsi » dicens. Cui Rusticus « Nec hæc respondi
11 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 24. De ivvene senis cvrvitatem irridente » p. 
um uellet uendere. Cui ille. « Ecquid inquit est tibi opus emere ? Si enim ad meam perueneris ætatem, absque pecunia arcum t
12 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 25. De sene pvellam in vxorem accipiente » p. 
e non posset, dicere solebat. « Quam male uitam meam disposui. Iuueni enim mihi uxor deerat ; nunc autem senex desum uxori. 
13 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 27. De tvrdo amicitiam cvm irvndine inevnte » p. 
osse conuiuere, quum uterque uestrum diuersa soleat appetere loca. Tu enim frigidis, illa tepidis delectatur locis. » Hac m
14 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 150. De delectore militvm » p. 
t strenuum bellatorem. Tum ille « Falleris inquit o delector. Non sum enim is qui uideor. » Fabula indicat ex ipso corporis
15 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 37. De avibvs scarabæos timentibvs » p. 
bricatam audierunt. Tunc passer « Nolite inquit expauescere. Quo modo enim pilas in nos per æra uolantes iacere poterunt, qu
16 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 48. De porco et eqvo » p. 
aphractus ad pugnam prodibat, « Stulte inquit quo properas ? In pugna enim fortasse morieris. » Cui equus. « At tibi inter l
17 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 155. De arvndine nidvlvm ab avicvla petente » p. 
t. Cui illa « Facerem inquit, nisi instabilitati tuæ diffiderem. Nolo enim filiorum meorum domum in fundamento tam instabili
18 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 154. De asino qvi obiens vinvm effvdit » p. 
cio quid pollicitus dotis, quam ex uini et asini pretio (constituerat enim hæc uenundare) contrahere posse arbitrabatur. Sed
19 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 77. De patre filivm ad virtvtes frvstra hortante » p. 
Cui filius « Frustra inquit pater me ad hæc facienda hortaris. Multos enim prædicatores (ut aiunt) audiui, qui longe te meli
20 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 182. De mvliere a viro verberata qvæ se mortvam simvlabat » p. 
s affecta, se mortua simulabat, quo marito timorem incuteret. Retento enim anhelitu immobilis resupina iacebat. Vir sagax, e
21 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 19. De navtis sanctorvm avxilivm implorantibvs » p. 
diuorum auxilium implorantibus « Nescitis inquit, quid petatis. Ante enim quam sancti isti ad deum pro nostra liberatione s
22 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 42. De trabe bovm pigritiam increpante » p. 
u uehebatur, boues ut lentos increpabat dicens. « Currite pigri, onus enim leue portatis ». Cui boues « Irrides nos responde
23 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 50. De heremita et milite » p. 
imæ consuleret saluti. Cui miles « Faciam inquit quod mones pater. Eo enim uentum est, ut hoc tempore milites neque stipendi
24 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 63. De viro clysteria recvsante » p. 
admodum ægrotabat ad quem curandum plures accesserant medici (ad mel enim cateruatim conuolant muscæ) qui inter cætera dice
25 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 92. De lvscinia cantvm accipitri pro vita pollicente » p. 
o. » « At ego inquit Accipiter malo mihi uentrem demulceas. Sine tuis enim cantibus uiuere, sine cibo uero non possum. » Hæ
26 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 165. De hydro ranam devorare volente » p. 
l esse testantur. Quod autem non noceas, impotentia causa est. Dentes enim non habes. » Fabula indicat multis non animum no
27 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 166. De ivvene dvctvro vxorem rogante amicos vt pro se orarent » p. 
Quid ut muti siletis ? Cur non deum, ut me hodie adiuuet, oratis ? Si enim sternutantibus deum adesse precamur, ubi nullum e
28 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 170. De leone a vvlpe edocto vt posset e vincvlis exire » p. 
a, « Non uiribus inquit mi rex istinc euades, sed ingenio. Relaxandus enim laqueus et dissoluendus, non trahendus est. » Quo
29 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 88. De eqvo incvlto sed veloci et cæteris evm irridentibvs » p. 
, quanto hic paulo ante irrisus cæteros uelocitate superaret. Omnibus enim aliis post se longo interuallo relictis palmam as
30 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 132. De viro avaro moriente » p. 
endis opibus incubui, ne nimium studeatis congregare diuitias. Ex tot enim terræ iugeribus, et tam pretiosis uestibus, quas
31 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 179. De avaro poma marcescentia comedente » p. 
dicens. « Accipite ex his quæ uultis omnia præter marcescentia. Illa enim pater meus in secunda mensa semper sibi iubet aff
32 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — [Liminaires] »
ti clarissimi, nec minus, quæ humanitatis uocant, studiis eruditi. Hi enim aliique complures optimi harum rerum censores, qu
æ, qui Apologos scripsere, non postremo loco digni esse uidentur. Non enim modo mortalium animos incredibili quadam afficiun
sit, ostendunt ut omnes etiam inuiti illis assentire cogantur. Sensus enim audiendi fastidiosissimus res etiam utiles honest
i superest sanguinis exhaurient.’’ Ita o uiri Samii uobis eueniet. Si enim hunc rectorem uestrum iam locupletem occideritis,
uoluptati et utilitati fore non dubitarunt. Et iure quidem. Leguntur enim et in doctissimorum uirorum manibus cotidie uersa
33 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 23. De viro, qvi ad cardinalem nvper creatvm gratvlandi gratia accessit » p. 
uit tibi cæterisque, qui ad huiusmodi honores perueniunt. Quam primum enim dignitates huiusmodi estis assecuti, uisum auditu
34 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 106. De psittaco admirante cvr maior honor alibi qvam in patria sibi exhiberetvr » p. 
dem cauea conclusus, « Hoc inquit nulla est admiratione dignum. Nulli enim in patria meritus honor exhiberi solet. »
35 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 142. De lvpo oves invadere volente sed impedito » p. 
placet inquit mihi, quod in præsentia edamus oues. Macilentæ admodum enim sunt. Sinamus eas pinguescere, redituri, quom fue
36 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 22. De legato avaro tvbicines decipiente » p. 
nunc locum cantibus, se in summo luctu et mœrore constitutum, matrem enim suam obiisse. Tubicines autem spe frustrati et mœ
37 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 41. De sve et cane » p. 
nquit insane nescis, quae ex uerberibus illis sim consecutuse. Per ea enim suauissimis perdicum coturnicumque carnibus uesco
38 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 172. De philosopho cynico qvi percvssori svo argentevm dedit » p. 
ngo post tempore percussor ille uolens quendam alium cædere (sperabat enim aliquid fortasse lucrari) letale uulnus accepit.
39 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 14. De mvliere virvm morientem flente, et patre eam consolante » p. 
consolabatur pater dicens. « Ne te afflictes tantopere, filia. Alium enim uirum tibi inueni isto longe formosiorem, qui pri
40 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 58. De viro maligno et dæmone » p. 
ns apparuit dicens. « Amice amplius tibi auxilio esse non possum. Tot enim loca pro te liberando hactenus peragraui, ut hos
41 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 67. De mvre, qvi cvm fele amicitiam contrahere volebat » p. 
us ex eis « Hoc animal inquit benignum admodum et mite uidetur. Vultu enim ipso sanctimoniam quandam præfert. Volo ipsum all
42 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 78. De cane oves domini svi occidente, a qvo svspensvs est » p. 
i. » « Immo inquit pastor te quam Lupum morte dignum magis puto. Ille enim palam se meum hostem profitetur. Tu uero sub amic
43 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 46. De sacerdote et piris » p. 
s fame. Quin potius ea ludibrio habens lotio conspersit. Indignabatur enim huiusmodi cibos sibi in itinere offerri qui ad la
44 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 130. De sacerdote qvi tvrdos pvero svo assandos dederat » p. 
ad unum edi, si in cinerem deiceret. Quom paulopost rediisset (fuerat enim ad quædam negocia expedienda profectus) reperit p
45 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 169. De viro qvi thesavrvm compatre conscio abdiderat » p. 
« Fidifrage ne sumas inanem laborem, ut ad thesaurum accedas. Amplius enim non inuenies. » Fabula indicat quam facile sit u
46 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 81. De aqvila filios cvnicvli rapiente » p. 1
morte commotus hanc iniuriam minime impunitam abire permisit. Arborem enim , quæ nidum sustinebat, radicitus effodit quæ leui
47 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 102. De vidva qvæ operarivm svvm sibi conivgio copvlavit » p. 
e admodum aptum arbitraretur, « Fac inquit, quicquid uis deinde (erat enim hora prandii) comedemus. » Operarius et huiusmodi
48 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 148. De leone irato contra cervvm lætvm morte leænæ » p. 
ui ille « Fecissem inquit nisi me hoc facere prohibuisset. Aduenienti enim mihi felix eius anima ad Elisias sedes proficisce
49 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 188. De viro vxorem non cognoscente vt felix evaderet » p. 
s diebus non tangeret. Vt igitur hanc felicitatem consequeretur (erat enim pastor ouium) nocte prima uxorem non attigit, nih
50 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 131. De ficedvla tvrdvm in fertiliorem locvm dvcente » p. 
ata est eum ut relicto tam sterili et deserto loco secum pergeret. Se enim ducturam eum in regionem suauissimis uuis, ficis
51 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 44. De scvrra et episcopo » p. 
 » « At ego inquit scurra benedictionem istam tuam tam uilem nolo. Si enim numum æreum ualeret, eam mihi nunquam profecto co
52 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 90. De adolescente ex coitv infirmo et lvpo » p. 
Tunc ait adolescens. « Vxorem profecto hic lupus habere non debet. Si enim uxori iunctus esset, nunquam tanta pedum pernicit
53 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 103. De viro deflente vxorem, qvi tamen ostendit statim aliam svperdvcere velle » p. 
aderant, inter luctus et lachrymas uix risum poterant continere. Qui enim paulo ante cælibem uitam agere uelle se dixerat,
54 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 175. De pvero discere nolente » p. 
hiabat sed absque uoce. Præceptor uidens laborem suum irritum (neque enim puerulum ac nouicium uerberandum censebat) iubet
55 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm primvm] — Abstemius 29. De heremita virgine ægrotante » p. 
irginitatem rem tam præclaram et Deo maxime gratam, amittere. Assueti enim uirtutibus ægre illas a se discedere patiuntur. V
56 (1495) Hecatomythium primum - Hecatomythium secundum « [Hecatomythivm secvndvm] — Abstemius 199. De femina maritvm ob pvllos male servatos verberante » p. 
piens maritus « Noli inquit uxor me iam iam moriturum uerberare. Omne enim uasculi uenenum comedi, ut errati pœnas luam. » T
57 (1893) Les fabulistes latins depuis le siècle d’Auguste jusqu’à la fin du moyen âge. Tome I : Phèdre et ses anciens imitateurs directs et indirects pp. -818
on livre III, eu le soin d’expliquer sa pensée en ces termes : Neque enim notare singulos mens est mihi, Verum ipsam vitam
dévoué à cet empereur ; mais voici le portrait qu’il en fait : « Erat enim hic Eutychus, agitator prasinus, Caio et militibu
nnus Veltrius147, son compatriote, lorsqu’il s’exprime ainsi : « Sunt enim , ut ad te alias de Epistolis scripsi, inter versi
educatum, tam apte, tamque eleganter Latinam linguam didicisset. Nec enim intelligo fieri posse, ut Græco sermone, aut pulc
ut quamvis structura illorum recesserit, permaneat tamen gratia. Sic enim illa ex alia lingua in aliam transtulisti, ut quo
s dum magnum se vellit proferre, suaque pocius modico ornetur. Æsopus enim hoc exemplum per fabula prodidit nobis. Tumens
s dum magnum se vellit proferre, suaque pocius modico ornetur. Æsopus enim hoc exemplum per fabulam prodidit nobis. Tumens
ne lui avait, il est vrai, attribué que cinq cents ans à peine : Est enim fere quingentorum annorum. Mais cette erreur ava
ita vrbe Venetiarum. || Cuius Hermanni bone memorie heredibus (e vita enim paulo ante ab-||solutionem operis discesserat) Il
go Maria.       Suppleat eclisim filius ipse suus. Cum nessimus (sic) enim perpleri quod faciamus,       Auxilium mittunt ce
miles : Nil feci ; dentibus ille       Quem male seruaui, deficiebat enim . Ne timeas, inquit mulier, lapidemque reuoluens,
genciam quod auctor edidit per doctrinam. Ethice subponitur : tractat enim de moribus. Titulus ei talis est : Incipit Esopus
parti philosophiæ supponitur ? Ethicæ, quia de moribus tractat. Ethis enim græce, mos dicitur esse latine : inde ethica, i.
ge que le même bibliographe a fait de lui en ces termes : Philosophus enim habebatur eruditus, theologus præclarus, rhetor a
es lettrés, parvint à un âge avancé, et mourut pauvre. 181. « Neque enim cum Perottinus dicitur ille codex, qui Neapoli es
202. Voyez dans la même édition la préface non paginée. 203. « Sunt enim , ut ad te alias de epistolis scripsi, inter versi
Oporinum, 1557 et 1559. (Voyez tome II, p. 151.) 422. « Sunt inter enim recentiores poetas elegiaci pariter à pueris proh
« Simiam Phædri hunc nostrum qui dixerit, haut quaquam errauerit. Ita enim est. Quascumque fere fabulas vna cum Phædro descr
/ 57