(1300) Fables anonymes grecques attribuées à Ésope (Ier-XIVe s.) « Chambry 16 » pp. 279-279
/ 1093
(1300) Fables anonymes grecques attribuées à Ésope (Ier-XIVe s.) « Chambry 16 » pp. 279-279

Chambry 16

Chambry 16.1

Αἶξ καὶ ὄνος — La chèvre et l’âne.

Αἶγα καὶ ὄνον ἔτρεφέ τις. Ἡ δὲ αἶξ, φθονήσασα τῷ ὄνῳ διὰ τὸ περισσὸν τῆς τροφῆς, ἔλεγεν ὡς ἄπειρα κολάζῃ, ποτὲ μὲν ἀλήθων, ποτὲ δὲ ἀχθοφορῶν, καὶ συνεϐούλευεν ἐπίληπτον ἑαυτὸν ποιήσαντα καταπεσεῖν ἔν τινι βόθρῳ καὶ ἀναπαύσεως τυχεῖν. Ὁ δὲ πιστεύσας καὶ πεσὼν συνετρίϐη. Ὁ δὲ δεσπότης τὸν ἰατρὸν καλέσας ᾔτει βοηθεῖν. Ὁ δὲ αἰγὸς πνεύμονα ἐγχυματίσαι ἔλεγεν αὐτῷ καὶ τῆς ὑγείας τυχεῖν. Τὴν δὲ αἶγα θύσαντες τὸν ὄνον ἰάτρευον.

Ὁτι ὅστις καθ’ ἑτέρου δόλια μηχανᾶται ἑαυτοῦ γίνεται τῶν κακῶν ἀρχηγός.

Codd. Ba 3 Bb 2.

Un homme nourrissait une chèvre et un âne. Or la chèvre devint envieuse de l’âne, parce qu’il était trop bien nourri. Et elle lui dit : « Entre la meule à tourner et les fardeaux à porter, ta vie est un tourment sans fin, » et elle lui conseillait de simuler l’épilepsie, et de se laisser tomber dans un trou pour avoir du repos. Il suivit le conseil, se laissa tomber et se froissa tout le corps. Son maître ayant fait venir le vétérinaire, lui demanda un remède pour le blessé. Le vétérinaire lui prescrivit d’infuser le poumon d’une chèvre ; ce remède lui rendrait la santé. En conséquence on immola la chèvre pour guérir l’âne.

Quiconque machine des fourberies contre autrui devient le premier artisan de son malheur.

Chambry 16.2

Aliter — Autre version

Αἶγα καὶ ὄνον ἔτρεφέ τις. Ἡ δὲ αἲξ, φθονήσασα τῷ ὄνῳ διὰ τὸ περιττὸν τῆς τροφῆς, εἰρωνικῶς συνεϐούλευε λέγουσα· « Ἄπειρα κολάζῃ, ποτὲ μὲν ἀλήθων, ποτὲ δ’ ἀχθηφορῶν. Ἐπίληπτον οὖν ἑαυτὸν ποιήσας τῷ βόθρῳ κρημνίσθητι. » Πεισθεὶς οὖν ὁ ὄνος ἐποίησεν ὡς ἐδιδάχθη· ὅθεν καὶ συνετρίϐη. Ὁ δὲ δεσπότης ἀμφοτέρων καλέσας τὸν ἰατρὸν βοηθεῖν τῷ ὄνῳ ᾐτεῖτο. Ὁ δὲ πόμα τούτῳ δι’ αἰγὸς πνεύμονος κατασκευασθὲν κεράσαι ὠρίσατο καὶ οὕτω τῆς ὑγείας τυχεῖν. Θύσαντες τοίνυν τὴν ἀθλίαν καὶ αὐτεπίϐουλον αἶγα, τὸν ὄνον ἰάτρευον.

Ὅστις καθ’ ἑτέρου δόλον μηχανᾶται ἑαυτοῦ ἐστι τῶν κακῶν αὐτουργός.

Cod. Bc 3.

Chambry 16.3

Aliter — Autre version

Ἀνήρ τις ἔτρεφεν αἶγ’ ἅμα καὶ ὄνον·
ἀλλ’ ἡ αἲξ ἐφθόνησε πολλὰ τῇ ὄνῳ
διὰ τὴν τρυφὴν κριθάς τε καὶ τὸν χόρτον.
Αὐτῇ ἔλεγεν ὡς « ἄπειρα κολάζῃ
ποτὲ μὲν ἀλήθουσα ἐν τῷ μυλῶνι
ποτὲ δὲ πάλιν ἀχθοφοροῦσα μάλα·
λοιπὸν ἐν τούτῳ λίαν σε ἐλεοῦμαι.
Πῶς ταῦτα πάσχεις καὶ ἀτυχὴς τυγχάνεις ; »
Ὁ δὲ πρὸς αὐτὴν <ἔφη>· « Καὶ τί ποιήσω ;
οὐ γὰρ δύναμαι τῆν ζωὴν ἄλλως ἔχειν. »
Ἣ συμϐουλεύει ἐπίληπτον γενέσθαι
καὶ καταπεσεῖν ἐν ἑνὶ τῶν βαράθρων,
ὅπως ἂν καὐτὴ ἀναπαύσεως τύχῃς.
Καὶ δὴ ἡ ὄνος ὑπακούσασα τούτου
πεσοῦσα πρὸς γῆν εὐθέως συνετρίϐη,
ὥσπερ νόσημα δεινὸν προσκεκτημένη
καὶ τὸν θάνατον αὐτὴ προσδεδεγμένη.
Τοῦ γοῦν δεσπότου τῇ λύπῃ συσχεθέντος,
δραμὼν αὐτίκα τὸν ἱατρὸν ἐκάλει
ἐκλιπαρῶν τοῦτον ὑγιᾶναι ὄνον.
Ὁ οὖν ἀκέστωρ αἰγὸς πνεύμονα φάσκει
ἐγχυματίζειν καὶ ῥώσεως τυγχάνειν.
Οἳ παραυτίκα τεθυκότες τὴν αἶγα
τρίψαντες τὸν πνεύμον’ αἵματι ἰδίῳ
ἐγχυματοῦντες ἰάτρευσαν τὴν νόσον.
Αὐτὸς καθ’ αὑτοῦ λανθάνει τοῦτο ποιῶν.
Cod. Mb 12.